Ταμπάκικα στη γλώσσα του λαού, ήταν εργαστήρια στα οποία κατεργάζονταν τα τομάρια, τα δέρματα των ζώων. Σήμερα τη θέση τους πήραν εργοστάσια με σύγχρονο μηχανικό εξοπλισμό, τα γνωστά «Βυρσοδεψεία», όπου η κατεργασία των δερμάτων γίνεται με διάφορες χημικές ουσίες.
Στις αρχές του 20ου αιώνα ο Θανάσης Ταμπακάς, είχε εγκαταστήσει το εργαστήρι του απέναντι απ’ τη βρύση της Μαρούγγενας. Το επώνυμό του ήταν Στεργίου, αλλά επεκράτησε το επαγγελματικό επώνυμο, Ταμπακάς.
Αργότερα τα παιδιά του Δημήτριος και Στέργιος εγκατέστησαν το εργαστήριό τους στη αριστερή όχθη του Ληθαίου, λίγο πιο κάτω απ’ τη γέφυρα του Αγίου Κωνσταντίνου.
Τα πάντα, όλες οι εργασίες γίνονταν με το χέρι και θέλανε πολύ νερό, γι’ αυτό και τα εργαστήρια τους βρίσκονταν στις όχθες των ποταμιών.
Πρώτη δουλειά ήταν το μούσκεμα των τομαριών στο νερό για να μαλακώσουν. Μετά τα τοποθετούσαν σε καβαλέτο, μια σανίδα και με τη «μανίκα», ένα μαχαίρι μεγάλο με δυο λαβές ώστε να την πιάνουν με τα δύο χέρια, καθαρίζονταν τα κρέατα και τα λίπη που είχαν μείνει με το γδάρσιμο.
ΕΡΕΥΝΑ – ΚΕΙΜΕΝΑ: ΣΩΤΗΡΗΣ Α. ΜΠΑΚΟΒΑΣΙΛΗΣ
Στη συνέχεια ασβεστώνονταν απ’ το μέρος που δεν έχουν μαλλιά και τα άφηναν έτσι ασβεστωμένα μια-δυο μέρες. Κατόπιν έβγαζαν τα μαλλιά, τα στέγνωναν και τα πουλούσαν σε διάφορους εμπόρους και βιοτέχνες που έφτιαχναν φλοκάτες. Τα μαλλιά αυτά τα έλεγαν «ταμπακόμαλλα» επειδή τα έπαιρναν από τα «ταμπάκικα».
Τα τομάρια έπειτα τα έριχναν σε μια «χαβούζα», δεξαμενή, που ήταν γεμάτη με ασβεστόνερο και τα άφηναν για 15 μέρες ώστε να φουσκώσουν. Τα έβγαζαν έπειτα και τα καθάριζαν από ένα-ένα στο καβαλέτο με καθαρό νερό και τα έριχναν σε μια πήλινη δεξαμενή, με ζεστό νερό και «σκυλόσκατα». Τα σκυλόσκατα είχαν την ιδιότητα να μαλακώνει το δέρμα. Εκεί τα πατούσαν με τα πόδια δυο ώρες περίπου και τα άφηναν μια μέρα και μια νύχτα για να μαλακώσουν και στη συνέχεια τα καθάριζαν πάλι ένα-ένα στο καβαλέτο με καθαρό νερό.
Μετά έβραζαν νερό και έριχναν μέσα σκόνη από πουρναρόριζα αλεσμένη και έβαζαν τα δέρματα μέσα, το ένα πάνω στο άλλο, και τα άφηναν για 15 μέρες.
Με τα ίδια υλικά και με τον ίδιο τρόπο για άλλες 15 μέρες έμεναν τα τομάρια μέσα στη δεξαμενή. Τα έβγαζαν έπειτα, τα καθάριζαν με νερό, τα λάδωναν και τα κρεμούσαν σε τελάρα για να ισιώσουν και να στεγνώσουν. Μετά το στέγνωμα ήταν έτοιμα για το εμπόριο.
Κουραστική ή καλύτερα εξοντωτική η εργασία αυτή των ταμπάκηδων. Η κατεργασία των δερμάτων, γινόταν με πρωτόγονα μέσα και διαρκούσε δυο περίπου μήνες ενώ συγχρόνως ήταν και πολύ ανθυγιεινή για τους εργάτες οι οποίοι ήταν αναγκασμένοι να ζουν και να εργάζονται σ’ ένα χώρο με πολλή υγρασία και με βαριά κι αποκρουστική μυρωδιά.
Για την ιστορία, τα Τρίκαλα ήταν από τις πρώτες πόλεις που είχαν βυρσοδεψεία. Εκτός του Θανάση Ταμπακά υπήρχαν και άλλα όπως των Γώγα, Παδιώτη, Κατσιάνη, Μπίνα, Παζαίτη, Κώτση και άλλων.
