Τα κάρα και τα αμάξια που έσερναν άλογα (τα ιππήλατα, κατά την ορολογία), δεν υπάρχουν σήμερα. Θύματα των αυτοκινήτων, που γρήγορα, μεταπολεμικά εξοστράκισαν όλα τ’ άλλα μεταφορικά μέσα και έστειλαν στην ανεργία και τον οικονομικό αφανισμό πολυάριθμους επαγγελματίες. Σήμερα, στην πόλη μας, σταμάτησε πια να κυκλοφορεί και το τελευταίο αμάξι, αυτό του Μπάμπη Τσακνή. Ενώ κάρο μπορεί να συναντήσει ίσως κανένας σε κάποιο χωριό ή στην κατοχή και χρήση κάποιου ιδιότυπου γυρολόγου και μικροπωλητή. Κι όμως δεν είναι και πολύ μακρινή η εποχή που τα Τρίκαλα διέθεταν ένα μεγάλο… στόλο από αμάξια και κάρα όλων των τύπων (μονόκαρα, διπλόκαρα, τετράτροχα ή δίτροχα).
Και που η κυκλοφορία τους αποτελούσε το κυριότερο πρόβλημα και για τα όργανα της τροχαίας, τα πολύ λιγοστά τότε. Ενώ καθημερινό ήταν αυτό της ρύπανσης των δρόμων και άλλων χώρων της πόλης, από τις «βουνιές» των αλόγων, ιδιαίτερα στους χώρους στάθμευσης των κάρων και των αμαξιών. Ποιος όμως θα μπορούσε να φαντασθεί σήμερα ότι η τροχαία, ήταν εκ των πραγμάτων αναγκασμένη να δίνει οδηγίες προς τους καραγωγείς και τους αμαξηλάτες, προκειμένου να αποφευχθούν τα τροχαία ατυχήματα, που μπορούσαν να προκληθούν μέσα και έξω απ’ τα Τρίκαλα απ’ την πυκνή κυκλοφορία των κάρων. Μας το θυμίζει εν τούτοις, ένα πρωτοσέλιδο δημοσίευμα στα «Τρικαλινά Νέα» της 14ης Μαΐου 1965. Αφού αφορά σε λεπτομερείς οδηγίες προς τους οδηγούς «ζωήλατων οχημάτων». Και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να διαβάσει κανένας στις λεπτομέρειες τους, ποια ειδικά προβλήματα δημιουργούνταν στην κυκλοφορία εκείνων των ημερών και τι θα έπρεπε να προσέχουν οι καραγωγείς και αμαξάδες. Στην κυριολεξία πρόκειται για ένα δωδεκάλογο -μνημόσυνο σε ένα μεγάλο κεφάλαιο των μεταφορικών μέσων, που δεν υπάρχουν πια- θύματα της προόδου και εξέλιξης.
Οι οδηγίες και συμβουλές για τους οδηγούς ζωήλατων οχημάτων
Με τον τίτλο, λοιπόν, αυτό, δημοσιεύτηκε στα «Τρικαλινά Νέα» της 14/5/1965 ο παρακάτω δωδεκάλογος της Τροχαίας Τρικάλων προς τους καραγωγείς και τους αμαξηλάτες της εποχής εκείνης.
Πληθωρικά επαγγέλματα που δεν υπάρχουν πια
Τα Τρίκαλα -όπως και άλλες πόλεις του κάμπου- διέθεταν κατά την προπολεμική περίοδο, μεγάλο αριθμό κάρων και αμαξών. Τα κάρα ήταν και επαγγελματικά και IX. Αυτά που έκαναν κατά παραγγελία μεταφορές και όσα χρησιμοποιούνταν -ιδιαίτερα στα χωριά- για ατομικές δουλειές του κατόχου τους, στις μεταφορές αγροτικών προϊόντων.
Ενώ όχι σπάνια χρησιμοποιούνταν και για κοινωνικές εκδηλώσεις, όπως μεταφορές γαμπρού και νύφης, τα παλιότερα χρόνια.
Μέσα στα Τρίκαλα η παρουσία και η κυκλοφορία τόσων κάρων και αμαξιών δημιουργούσε προβλήματα και στην κυκλοφορία και στην καθαριότητα της πόλης. Καθώς τα άλογα και τα γαϊδουράκια, δεν αισθάνονταν ντροπή στη εκπλήρωση των φυσικών τους αναγκών και στους πιο κεντρικούς και λίγους ασφαλτοστρωμένους τότε δρόμους.
Έτσι μια σημαντική και καθημερινή φροντίδα των συνεργείων καθαριότητας του Δήμου ήταν οι βουνιές των τετράποδων αυτών. Και οι παλιότεροι Τρικαλινοί θυμούνται την πρόταση που είχε γίνει στο Δημοτικό Συμβούλιο, πριν 35 χρόνια, απ’ τον αείμνηστο Δημ. Σύμβουλο Γιάννη Κωνσταντινίδη, να θεσπισθεί διάταξη που θα υποχρεώνει τους καροτσέρηδες και αμαξάδες να φορούν ειδικά… βρακάκια στα άλογά τους. Και ανεξάρτητα που εκείνη η ρεαλιστική πρόταση δεν πέρασε, πολλοί ήταν οι αμαξηλάτες που με δική τους πρωτοβουλία έπαιρναν ανάλογα μέτρα, ώστε να μη λερώνονται οι δρόμοι από τα απόβλητα των αλόγων τους.
Και το κυκλοφοριακό
Εξίσου όμως σημαντικό και καθημερινό ήταν και το κυκλοφοριακό πρόβλημα που δημιουργούνταν απ’ την παρουσία και κίνηση τόσων πολλών κάρων και αμαξιών. Ιδιαίτερα δε όταν άρχισαν να πολλαπλασιάζονται και τα αυτοκίνητα. Με αποτέλεσμα να γίνονται συχνότερες οι συγκρούσεις -πολλές φορές και θανατηφόρες- μεταξύ ιππήλατων και αυτοκινήτων τροχοφόρων. Ενώ και μέσα στην πόλη των Τρικάλων ακάματα IX και τ’ άλλα αυτοκίνητα άρχισαν να εξωθούν τα κάρα και τα αμάξια προς την αναπόφευκτη κατάργηση και ανυπαρξία τους. Και στην ανεργία όχι μόνο τους καροτσέρηδες και τους αμαξάδες, αλλά και άλλα επαγγέλματα όπως τους σαμαράδες και τους καροποιούς.
Ώστε να δικαιολογείται και ο δωδεκάλογος καλής κυκλοφοριακής συμπεριφοράς που δημοσιεύτηκε πριν 34 χρόνια και έδωσε την αφορμή στην σύντομη σημερινή αναφορά σ’ ένα μεγάλο κεφάλαιο της Τρικαλινής ζωής που έκλεισε οριστικά.
Για την αντιγραφή: Σ.Α. Μπακοβασίλης
