Δήμος Τρικκαίων

Κατά μαρτυρία του 1873 στην πόλη υπήρχαν επτά ναοί (εκκλησίες). Μέχρι το 1906 οι Εκκλησίες χρησιμοποιούνταν ως εκλογικά τμήματα. Από τότε χρησιμοποιούνται τα Σχολεία.

Αλφαβητικά όλες οι εκκλησίες:

Αγίας Ειρήνης Ναός

Μονόχωρος ναΐσκος στην οδό Καραϊσκάκη κοντά στα Δικαστήρια. Κατασκευάστηκε το 1968 σε οικόπεδο που παραχώρησε η Όλγα Αλεξ. Καραγιάννη με ενέργειες του εφημερίου Δημ. Καλαντζή και σχέδιο Γ. Καλογιάννη. Είναι παρεκκλήσι του Ναού της Αγίας Επισκέψεως.

Αγίας Επισκέψεως ή Παναγίας Επισκέψεως Ναός

Τρίκλιτη Βασιλική στο Βαρούσι, Ν.Α. του Φρουρίου, ο μεγαλύτερος Ναός της πόλης μετά από τον Άγιο Νικόλαο. Ανεγέρθηκε μεταξύ 1863-77. Εορτάζει στις 21 Νοεμβρίου (Εισόδια της Θεοτόκου). Μέσα στον ναό υπάρχει παρεκκλήσι του Αγίου Στυλιανού. Από το 1883 (όταν κάηκε ο τότε Μητροπολιτικός ναός του Αγίου Στεφάνου) έως το 1967 ήταν ο Μητροπολιτικός ναός των Τρικάλων. Στη θέση του Ναού ίσως υπήρχε παλαιότερος της Αγίας Επισκέψεως, στον οποίον το 1543 λειτουργούσε Σχολείο «εγκυκλίου παιδεύσεως».

Αγίας Μαρίνας Ναός

Ναός στον αυχένα του λόφου του Φρουρίου και του λόφου του Προφήτη Ηλία. Είναι μονόκλιτη βασιλική που κτίστηκε το 1766, ιστορήθηκε το 1767 και ανακαινίστηκε με πολλές ανακατασκευές το 1924. Μέχρι τότε στο προαύλιο του ναού λειτουργούσε το πιο βαθύ πηγάδι της πόλης, που μπαζώθηκε κατά την ανακατασκευή.

Αγίας ή Παναγίας Φανερωμένης Ναός

Ναός προς τιμή του Γενεσίου της Θεοτόκου (εορτάζει 8 Σεπτεμβρίου) στο Βαρούσι, Είναι μεγάλη τρίκλιτη βασιλική ανεγερμένη μεταξύ 1849-1853. Έχει επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1887 και ξυλόγλυπτους άμβωνα και θρόνο. Στον εξωνάρθηκα υπάρχει Παρεκκλήσι του Αγίου Φανουρίου. Στη βόρεια πλευρά της υπήρχε πηγάδι.

Αγίας Παρασκευής Ναοί

1. Μεγάλη τρίκλιτη βασιλική στο κέντρο του Βαρουσιού. Κτίστηκε το 1843 και υπέστη σημαντικές μεταρρυθμίσεις το 1932. Μέσα στον ναό υπάρχει παρεκκλήσιο του Αγίου Γρηγορίου Νεοκαισαρείας του Θαυματουργού, του οποίου τα λείψανα φυλάσσονται εδώ. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο, ο άμβωνας και ο θρόνος είναι του 1845.
2. Ναός στο Φλαμούλι, παλιός (του 1812) πετρόχτιστος με πεντάπλευρη κόγχη Ιερού. Προς Δ. υπάρχει παρεκκλήσι του Αγίου Ευθυμίου. Η νέα εκκλησία κτίστηκε στη μέση της πλατείας το 1987 και είναι σταυροειδής με τρούλο.

Αγίας Σοφίας Ναός

1. Μικρός Ναός στην οδό 25ης Μαρτίου που κτίστηκε το 1981 από την Σοφία Παπαϊωάννου και δόθηκε ως δωρεά στο Γηροκομείο Μεγάλων Καλυβίων. Είναι μονόχωρος σταυροειδής με τρούλο.
2. Ναός των Παλαιοημερολογιτών στα Σαράγια (στην οδό Τερτίπη). Είναι τρίκλιτη βασιλική ανεγερμένη μεταξύ 1946-49 στη θέση μικρού πλινθόκτιστου Ναού του 1942. Το 1960 υπέστη γενική ανακαίνιση και το 1983 αγιογραφήθηκε. Είναι αφιερωμένος στην Αγία Σοφία και τις τρεις θυγατέρες της, καθώς και στη μνήμη του Αγίου Οικουμενίου Τρίκκης. IV αυτό και έχει δυο Αγίες Τράπεζες. Οι πιστοί του Ναού είναι περί τα χίλια άτομα.

Αγίου Αθανασίου Ναοί

1. Μπάρας. Τρίκλιτη Βασιλική με τρούλο στην οδό Κονδύλη. Είχε μαρμάρινο Τέμπλο, έργο του Μενέλαου Καταφυγιώτη. Δυστυχώς τελευταία αυτό αντικαταστάθηκε από ξυλόγλυπτο, θεμελιώθηκε το 1951 και εγκαινιάστηκε το 1960. Στη θέση της υπήρχε μικρότερος Ναός του 1883 που είχε επισκευαστεί το 1922.
2. Αγίας Μονής. Μεγάλη Τρίκλιτη Βασιλική με Τρούλο. Ο σημερινός Ναός επισκευάστηκε και ανυψώθηκε μεταξύ 1930-1934, στη θέση του παλαιού που είχε κτιστεί το 1833. Ο παλαιός ναός για πρώτη φορά αναφέρεται το 1691 και το 1764 είχε ανακαινιστεί και επεκταθεί. Το τέμπλο είναι του παλαιού ναού του 1836. Β. του ναού υπάρχει παρεκκλήσιο του Αγίου Στυλιανού ανεγερμένο το 1968 στη θέση παλαιότερου. Εκκλησάκι του Αγίου Βησσαρίωνος κτίστηκε (στη θέση του παλαιού Μετοχιού) το 1966.
3. Καρύων. Ο παλαιός ναός, του 1807, ήταν μικρός, δίπλα στον σημερινό κεντρικό δρόμο. Ο νέος κτίστηκε το 1889 και εικονογραφήθηκε το 1950. Το ξυλόγλυπτο Τέμπλο του είναι του 1847. Είναι Τρίκλιτη Βασιλική με τρούλο.
4. Κηπακίου: Παλαιός ναός μικρός μονόκλιτος. Δίπλα του άρχισε να κτίζεται το 1998 (σε εξέλιξη οι εργασίες) ο Ναός της Χρυσοβαλάντου.
5. Λογγακίου: Ο σημερινός κατασκευάστηκε το 1921 στη θέση του παλαιού ναού που κατεδαφίστηκε το 1920. Ο παλαιός ήταν πέτρινος μικρός (10×6 μ.). Υπήρχαν στο προαύλιο κελιά, όπου διέμεναν οι χωρικοί που έρχονταν για εργασίες. Κατεδαφίστηκαν το 1935.
6. Περδικορράχης. Ο σημερινός ναός είναι ο τρίτος. Ο πρώτος βρισκόταν στον παλιό οικισμό, ο δεύτερος έγινε το 1870 και κατεδαφίστηκε το 1960.
7. Πυργετού: Ο παλαιός ναός (του 18ου αι.) ήταν στον περίβολο του νέου (που κατασκευάστηκε το 1945-47). Ήταν μονόκλιτος, μικρός (12×12 μ.) με πλινθοδομή, με τοιχογραφίες του 19ου αι., με ομφαλό στο δάπεδο και κτιστή Αγία Τράπεζα. Στα Β. υπήρχε ψηλό καμπαναριό που κατεδαφίστηκε το 1968. Ο νέος είναι Βασιλική με Τρούλο και τα εγκαίνιά του έγιναν το 1956.

Αγίου Βησσαρίωνος Ναοί

[Ο Άγιος Βησσαρίων ήταν Μητροπολίτης Λαρίσης του 16ου αι. και το 1947 καθιερώθηκε ως πολιούχος Τρικάλων. Η μνήμη του εορτάζεται την τέταρτη Κυριακή μετά το Πάσχα (της Σαμαρείτιδος). Η κάρα του φυλάσσεται στην I. Μονή Δουσίκου],

1. Πρόσφατος ναός (θεμελιώθηκε το 1995, εγκαινιάστηκε το 2003) στην οδό Βενιζέλου (πρώην Άρεως) σε οικόπεδο δωρεάς της οικογένειας Μερόπης Γεωργίου Λιόλιου. Στην πρόσοψη επενδύθηκε με πελεκητή πέτρα. Είναι σταυροειδής με τρούλο και περιλαμβάνει τα παρεκκλήσια των Αγίου Μηνά και Αγίας Φωτεινής. Στο υπόγειο («Κατακόμβες») ο κυρίως ναός είναι του Αγίου Γεωργίου και υπάρχουν τα παρεκκλήσια Γρηγορίου Νεοκαισαρείας, Αγίου Ανδρέου, Αλεξίου Ανθρώπου του Θεού και Αγίας Ευφημίας.
2. Μικρός μονόχωρος ναός στην Αγία Μονή. Κτίστηκε το 1966 με δαπάνη του ιερέα Ιωάννη Αγόρου και της συζύγου του Παρασκευής. Είναι μετόχι της Μονής Δουσίκου.

Αγίου Γεωργίου Ναοί

1. (Βλ. Άγιος Βησσαρίων 1)
2. Ναός στο Πάρκο Ριζαριού. Είναι εξωκκλήσι ιστορημένο το 1878 με εικονοστάσι του 1820 στη νότια πλευρά. Ως έτος κατασκευής φέρεται το 1810 ή το 1750. Είναι σταυροειδής με τρούλο.
3. Πύργου. Ο παλαιός ναός είναι των αρχών του 20^ου αι., μικρός μονόκλιτος. Ο νέος κτίστηκε δίπλα στον παλαιό, προς τον δρόμο (θεμελιώθηκε το 1972, εγκαινιάστηκε το 1988) και είναι σταυροειδής με τρούλο.
4. Αμπελακίων. Μεγάλος ναός, σταυροειδής με τρούλο, που θεμελιώθηκε το 1987, εγκαινιάστηκε το 1990 (τα θυρανοίξια έγιναν το 2011) και που στο υπόγειό του περικλείει παρεκκλήσι των Αποστόλων Πέτρου και Παΰλου.

Αγίου Γρηγορίου Ναός

1. Ναός στο Γαρδικάκι (θυρανοίξια το 2011). Είναι σταυροειδής με τρούλο και θεμελιώθηκε το 1995. Περιλαμβάνει υπόγειο ναό της Συνάξεως της Θεοτόκου (θυρανοίξια το 2006) και παρεκκλήσι του Αγίου Λουκά, ιατρού, αρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως.
2. Βλ. Αγίας Παρασκευής Ναός

Αγίου Δημητρίου Ναός

Μικρός ναός στο Βαρούσι, ο παλαιότερος σωζόμενος της πόλης, κτισμένος ίσως πριν από το 1588. Έχει τοιχογραφίες του 17ου αι, και τέμπλο ανακαινισμένο το 1839. Είναι τρίκλιτη βασιλική.

Δίπλα από τον ναό, προς τα Βόρεια, στεγαζόταν το Οικοτροφείο Αρρένων μέχρι το 1997· είχε μεταφερθεί εκεί (το 1974) από τους Αγίους Αναργύρους. Το κτίριο ανεγέρθηκε το 1972 από την Μητρόπολη.

Αγίου Ιωάννη Ελεήμονος και Αγίου Παντελεήμονος Ναός

Ναός στο Βαρούσι, μεταξύ του Φρουρίου και της Παναγίας Φανερωμένης, της οποίας αποτελεί παρεκκλήσι. Είναι μονόκλιτος καμαροσκεπής με ωραίες τοιχογραφίες. Ίσως είναι σύγχρονος του Ναού των Αγίων Αναργύρων (τέλος 16ου – αρχές 17ου αι.). Μπροστά στον ναό υπήρχε πηγάδι. Συντηρήθηκε το 1977, αλλά δυστυχώς εξωτερικά έχει ρυπανθεί από νέους που συχνάζουν εκεί.

Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου Ναός

Ναός μονόκλιτος καμαροσκεπής ΒΔ του Ναοΰ του Αγίου Νικολάου, του οποίου αποτελεί παρεκκλήσιο. Ανεγέρθηκε και ιστορήθηκε το 1674. Το τέμπλο, κατασκευασμένο την ίδια εποχή, φέρει παλιές φορητές εικόνες.

Αγίου Κοσμά Αιτωλού Ναός

Τρίκλιτη Βασιλική μεταξύ Εθνικού Σταδίου και Στρατώνων. Θεμελιώθηκε το 1967 και αποπερατώθηκε το 1970. Στον ναό φυλάσσεται ως κειμήλιο το πουκάμισο του πατρός Κοσμά, το οποίο ο Άγιος άφησε σε σπίτι στην Κρανιά Ασπροποτάμου κατά την εκεί περιοδεία του το 1778.

Για την αντιγραφή: Σ.Α. Μπακοβασίλης