Η απόφαση της Τερψιχόρης Παπαστεφάνου το 1965 να ματαιώσει όλες τις προγραμματισμένες εμφανίσεις της Καλλιτεχνικής Χορωδίας Τρικάλων προκάλεσε αναστάτωση στην τρικαλινή κοινωνία. Οι λόγοι που ώθησαν την Παπαστεφάνου στην απόφασή της –σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής- ήταν «η συνεχής αρνητική στάση ορισμένων Αρχών της πόλεως απέναντι της χορωδίας και η παθητική αντίστοιχα στάση της πόλεως και των διανοουμένων της στην κατάσταση αυτή. Και ότι εφόσον δεν αναγνωρίζεται η τεράστια προσφορά της Καλλιτεχνικής Χορωδίας Τρικάλων προς την πόλη, είναι περιττό να αγωνίζεται πλέον η κ. Παπαστεφάνου. Ενώ τονίζεται πως για αρκετά χρόνια ακόμα η φήμη της χορωδίας θα προσφέρει την ευεργετική της ακτινοβολία στην πόλη».
Μετά την απόφασή της αυτή ο συμπολίτης νομομαθής Αλεξ. Βαμβέτσος προσφέρθηκε «να μεσολαβήσει ώστε να αναθεωρήσει την απόφασίν της, η οποία τον κατέπληξεν». Και όπως αναφέρεται σε τηλεγράφημά του: «Με κατάπληξιν και βαθυτάτην θλίψιν διαβάζω την απόφασιν κυρίας Παπαστεφάνου ματαιώση εμφανίσεις χορωδίας. Θέλω να ελπίζω ότι απόφασις ελήφθη εν βρασμώ ψυχικής ορμής…» Και πιο κάτω: «Δεν ξέρω τι και από ποιες αρχές και ποιους διανοουμένους εζήτησε βοήθεια. Φαντάζομαι ότι σήμερα αφού ξεπέρασε τις πρώτες δυσκολίες και έγινε αυτοδύναμη η χορωδία, δεν έχει πια σοβαρά ανάγκη από εξωτερική βοήθεια, αλλά αν έχει ας πει καθαρά τι και από ποιους περιμένει για να φροντίσουμε όλοι να ικανοποιηθούν όσες απαιτήσεις, εντός λογικών ορίων, ημπορούν να ικανοποιηθούν…»
Την επομένη ημέρα η Τερψιχόρη Παπαστεφάνου απάντησε στην έκκληση Βαμβέτσου: «Ευχαριστώ τον κ. Αλεξ. Βαμβέτσο για το ενδιαφέρον του για την Καλλιτεχνική Χορωδία Τρικάλων. Όμως δεν αντελήφθη το πνεύμα της ανακοίνσης μου. Πρωταρχικά τονίζω πως η Καλλιτεχνική Χορωδία Τρικάλων είναι δημιούργημά μου. Από αγάπη προς την πόλη αυτή, όπου ζω και δημιουργώ, της χάρισα την Καλλιτεχνική μου Χορωδία που πήρε το όνομά της. Συνεπώς μόνον εγώ αποφασίζω για την τύχη της…»
ΕΡΕΥΝΑ – ΚΕΙΜΕΝΑ: Σ.Α. ΜΠΑΚΟΒΑΣΙΛΗΣ
«…Σύρθηκα, όχι λίγες φορές, και στα δικαστήρια για παράβαση του νόμου περί διενέργειας εράνων (!), του Νόμου περί Ηθοποιών (!), του νόμου περί Δημοσίων Θεαμάτων και του Νόμου περί Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων (!). Και όλα αυτά για να μου στερήσουν το δικαίωμα να δουλέψω!!…»
«…Από τη στιγμή όμως που οι ορισμένοι Άρχοντες της πόλης αυτής που τίμησα αντιδρούν συστηματικά και συνέχεια στην θετική μου αυτή προσφορά και η πόλις με τους πνευματικούς της ανθρώπους και τα επιστημονικά της κ.λ.π. σωματεία και οργανώσεις θεάται αδιάφορα, έχω υποχρέωση προς τον εαυτό μου και την καλλιτεχνική μου αξιοπρέπεια να διαλύσω τη χορωδία μου και να αποσυρθώ. Η απόφασή μου αυτή είναι οριστική…»
Με μια συγκινητική επιστολή στις τοπικές εφημερίδες η συμπολίτισσα χορωδός Έφη Κοντοκώστα ζητά να μη διαλυθεί η χορωδία γράφοντας: «… Η Καλλιτεχνική Χορωδία Τρικάλων ακτινοβολεί και υπάρχει παντού εκεί κάτω εις τα Φυλακισμένα μνήματα της Κύπρου ο Επιτάφιος νανουρίζει τις λεπτές και ευγενικές ψυχές των πεσόντων ηρώων της Κύπρου, αγωνισθήκατε, μοχθήσατε, πονέσατε κι’ όμως φθάσατε τόσο υψηλά. Προχωρήστε όπως και άλλοτε στον αγώνα σας υπερπηδώντας εμπόδια και με την βοήθεια και συμπαράστασιν των χορωδών σας συνεχίστε την ωραίαν σας προσπάθειαν, που τιμά τόσον το καλλιτεχνικό έργο σας και την πόλιν των Τρικάλων».
Επίσης επί του θέματος πήρε θέση και η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Τρικάλων με επιστολή της στις τοπικές εφημερίδες η οποία αναφέρει: «…στην ξαφνική αυτή απόφαση διακοπής της καλλιτεχνικής δράσης της χορωδίας, εκφράζουσα κατ’ αρχήν τη λύπη της για το δυσάρεστο αυτό γεγονός, που θεωρείται αρκετά επιζήμιο από κάθε πλευρά για την πόλη των Τρικάλων νομίζει χρέος της να συμβάλει με όποιο δυνατό τρόπο, στη μη πραγματοποίηση της απόφασης. Δεν νομίζει όμως ότι διευκρινίζονται επαρκώς και συγκεκριμένα οι λόγοι διαμαρτυρίας που η Κυρία Παπαστεφάνου διατυπώνει…»
Το θέμα συζητήθηκε στο επόμενο δημοτικό Συμβούλιο όπου η συζήτηση ήταν οξεία. Επιγραμματικά, κατά τη συζήτηση ο δήμαρχος Ι. Μάτης αποχώρησε όταν προκλήθηκε συζήτηση γύρω από την Χορωδία Τρικάλων. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης ειπώθηκε από τον δημοτικό σύμβουλο Παπαζαχαρία ότι: «η Καλλιτεχνική Χορωδία δεν τυγχάνει υπό της δημοτικής αρχής και του Δημάρχου συμπαραστάσεως, ενώ της προβάλλονται εμπόδια. Όταν κουτσουρεύουμε την Χορωδία που πάει στην Κύπρο πρόκειται για εμπόδιο κι’ όχι για συμπαράσταση…». Συνεχίζοντας μίλησε για «εκπεφρασμένη γνώμη του Δημάρχου να διαλύση την Καλλιτεχνική Χορωδία».
Ο δημοτικός σύμβουλος Βαβύλης επιτέθηκε στον Δήμαρχο Ιωάννη Μάτη λέγοντας: «…ενώ αφού είναι παραλής και χρήματα έπρεπε να δώση για την Καλλιτεχνική Χορωδία. Ούτε πάλι μπορεί να χρησιμοποιή υπάλληλο του Δήμου για να τραγουδήση στο τραπέζι για τον κ. Βαμβέτσο. Αυτό είναι ντροπή για τον Δήμαρχο και τους άλλους παράγοντες που ηπείλησαν με απόλυσιν τον Καβράκο αν δεν τραγουδήση στο τραπέζι υπέρ του κ. Βαμβέτσου…»
Τελικά το Δ.Σ. εξέφρασε ευχή όπως η Παπαστεφάνου συνεχίση την δραστηρίτητα με την καλλιτεχνική Χορωδία…
Αναδημοσιεύουμε και ένα κείμενο από την εφημερίδα “Ριζοσπάστης” που δημοσιεύθηκε στις 26-2-2004
Η «μυθική» Χορωδία Τρικάλων
«Γεννήθηκα στο Βόλο κι έζησα τα παιδικά μου χρόνια σε εποχές που οι επαρχιακές πόλεις ήσαν όμορφες, ειδυλλιακές (…) Από τη φύση μου ήμουνα μοναχικό παιδί και με πλούσια φαντασία. Φέρνω στο νου μου την παιδική μου φιγούρα, να σκαρώνει ολόκληρες ώρες ιστορίες φανταστικές που τις ζούσα έντονα, δοσμένη σ’ έναν άλλο φανταστικό κόσμο. Στο σπίτι μας, υπήρχε ένα όμορφο μαύρο πιάνο, δώρο στη μητέρα μου στο γάμο της. Ήταν ένας από τους φίλους μου στα παιδικά μου παιχνίδια. Όταν η μητέρα μου με συνόδευε για πρώτη φορά στο Ωδείο του Βόλου ήταν σαν να συνέχιζα μια από τις όμορφες δικές μου φανταστικές ιστορίες(…)».
Απλά, σεμνά, θερμά τα παραπάνω λόγια της, ταιριάζουν με ό,τι είναι σαν άνθρωπος και ό,τι έπραξε σαν δημιουργός η Τερψιχόρη Παπαστεφάνου, η «μάνα – τροφός» μιας χορωδίας, η οποία αποτελεί κορυφαίο «σταθμό», μέγιστο σημείο αναφοράς την ιστορία της χορωδιακής τέχνης στην Ελλάδα, υπόδειγμα όσον αφορά στη λειτουργία, στο σκοπό και το έργο μιας χορωδίας. Αναφερόμαστε στην περίφημη, ιστορική – και καλλιτεχνικά και κοινωνικοπολιτικά – «Χορωδία Τρικάλων», τη «γέννηση», την πορεία και το σπουδαίο έργο της οποίας «διηγείται» το βιβλίο της Τερψιχόρης Παπαστεφάνου «Ο μύθος μιας χορωδίας» (εκδόσεις «Προσκήνιο»). Το βιβλίο, αναπόφευκτα, αποτελεί και αυτοβιογραφία, καθώς η – δεμένη με το έργο του Μίκη Θεοδωράκη, με τους ποιητές και τους αγώνες της Αριστεράς – «Χορωδία Τρικάλων» για την Τερψιχόρη Παπαστεφάνου δεν ήταν, απλώς, έργο, ιδεολογία, σκοπός ζωής. Ήταν πολύ παραπάνω από «το άλλο μισό» της ύπαρξής της, σαν καλλιτέχνιδας, μάνας και συζύγου του αξέχαστου αγωνιστή του ΕΑΜ, Λεωνίδα Παπαστεφάνου (φύσει καλλιτέχνης και μέλος της χορωδίας, αν και δικηγόρος, που υπερασπίστηκε στα δικαστήρια πολλούς δεσμώτες κομμουνιστές), ο οποίος σ’ όλη τους την κοινή ζωή στήριξε τον ωραίο καλλιτεχνικό αγώνα της συντρόφισσάς του. Ο «Πυγμαλίωνάς» της και «η ψυχή της Χορωδίας», όπως χαρακτηρίζει η Τ. Παπαστεφάνου τον σύντροφό της, «ήταν εξουθενωτικά πιεστικός, για την πραγματοποίηση των δικών μου οραμάτων. Η καριέρα μου και η καριέρα της Χορωδίας Τρικάλων του χρωστάνε πολλά».
Ήταν, λοιπόν, επόμενο, στην παρουσίαση του βιβλίου να μιλήσουν επαινετικά για την Τ. Παπαστεφάνου και τη μοναδική προσφορά της, οι Μίλτος Λογιάδης, Μαρούλα Κλιάφα, Βασίλης Κολοβός, Αιμιλία Υψηλάντη και Αποστόλης Ζώης, με συντονιστή τον δημοσιογράφο Γιάννη Ε. Διακογιάννη. Ο Γ. Διακογιάννης, ανοίγοντας την εκδήλωση, ανέφερε ό,τι του είπε ο κουρέας του, πριν την εκδήλωση: «Κι εγώ στα νιάτα μου ήμουν στη χορωδία Λάρισας. Ζήλευα, όμως, την κοπελιά μου, όχι γιατί ήταν όμορφη. Απλά εκείνη ήταν στη Χορωδία Τρικάλων. Η χορωδία εκείνη ήταν η ΧΟΡΩΔΙΑ με κεφαλαία γράμματα».
Ο Γ. Διακογιάννης ανέφερε ότι ο υποψήφιος βουλευτής του ΚΚΕ Αχιλλέας Κανταρτζής τού τηλεφώνησε από τα Τρίκαλα, για να εκφράσει τη λύπη του που δεν μπορούσε να παραστεί στην παρουσίαση του βιβλίου, όπως και ο υποψήφιος βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Κώστας Νταϊλιάνας. Ο γνωστός δημοσιογράφος μετέφερε, επίσης, ότι ο Επίτιμος Πρόεδρος του ΚΚΕ, Χαρίλαος Φλωράκης, του είπε: «Χαιρετίζω την εκδήλωση της αγαπημένης μας Τερψιχόρης Παπαστεφάνου. Χαιρετίζω το έργο της και την ομορφιά του», καθώς και τα χαιρετιστήρια της Μ. Καραγιώρη και των πολιτικών αρχηγών Γ. Παπανδρέου, Κ. Καραμανλή, Ν. Κωνσταντόπουλου και Δ. Τσοβόλα.
