Από την ιστορία του Γ.Σ. Τρικάλων
Ο θρυλικός γέρο-ΠΑΣΙΑΛΗΣ
Ένα γραφικό ιστόρημα του Βασίλη Πελίγκου
Μέρος 2ο
1909-1912-1914-1918: Το 1909,ο Πασιαλής αποφασίζει να ταξιδέψει, γυρίζοντας τον κόσμο. Ξεκινά και φτάνει στην Αλεξάνδρεια όπου παίρνει μέρος σε διεθνείς αγώνες όπου ήρθε πρώτος στα 5.000μ. Η χαρά των Ελλήνων της Αίγυπτου ήταν αφάνταστη. Από την Αλεξάνδρεια βρίσκεται στο Κάιρο, Πόρτ-Σάίντ, Σουέζ. Από εκεί συνεχίζει το ταξίδι στην Αβησσυνία και ύστερα Αντεν, Σίντνεϊ, Πίντσι, Μοζαμβίκη, Τασαρλάμ, Μπεϊρα, Γιοχάνεσμπουρκ. Στο Γιοχάνεσμπουρκ παίρνει μέρος σε αγώνες στο μαραθώνιο και έρχεται πρώτος σε χρόνο 2 ώρες 4’ και 4″. Η δίψα του ταξιδιού τον τραβάει και φτάνει στο Κέιπ Τάουν και προχωρεί στη συνέχεια στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Ούτε εδώ κάθεται πολύ. Ξαναμπαίνει στο καράβι και φτάνει στο Λονδίνο. Στο Λονδίνο όπως γράφει ο ίδιος στο βιβλίο του κάλεσε σε αγώνα 20 χιλιομέτρων στο Στάδιο Γουέμπλεί τους διάσημους αθλητές Τορόντο και Τζάκ Σμίθ. Ο Πασιαλής ήρθε, πρώτος, ο Σμιθ δεύτερος ενώ ο Τορόντο εγκατέλειψε. Μετά τους θριάμβους του, ο Πασιαλής νοστάλγησε την Ελλάδα και γύρισε και έκατσε τρεις μήνες στο χωριό του μαζί με την αρραβωνιαστικιά του Παρασκευή Θ. Κατσιάκου και πάνω στους τρεις μήνες μαζί με την Παρασκευή ξεκίνησε για τη Νέα Υόρκη, όπου και παντρεύτηκε. Στην Αμερική αποκόμισε τρία πρώτα βραβεία.
Το 1912 επανήλθε πάλι στην Ελλάδα και πήρε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους ως αγγελιοφόρος. Μετά τον πόλεμο επιστρέφει στη Νέα Υόρκη, όπου εγκαταστάθηκε κάνοντας το επάγγελμα του Κουρέα.
Το 1919 επέστρεψε στην Ελλάδα και το 1920 ξαναγύρισε στη Νέα Υόρκη.
Το 1922 ο Πασιαλής μαζί με τον γιό του Αλέξανδρο επανέρχεται στην Ελλάδα και εγκαθίσταται μόνιμα στο Μουζάκι, όπου μέχρι το 1938 και αργότερα διατηρεί πολυτελέστατο Κουρείο.
5,6 Απριλίου 1925: Στην Καρδίτσα γίνονται Πανθεσσαλικοί αγώνες ο Πασιαλής παίρνει μέρος σε ηλικία 52 χρόνων στα 10.ΟΟΟμ. αλλά δυστυχώς πέφτει κατά την διαδρομή παθαίνοντας ελαφρό κάταγμα στο πόδι του.
Στην Καρδίτσα τότε ακούγονται μερικά ονόματα καλών αθλητών τους για τους οποίους οι Καρδιτσιώτες αισθάνονται περήφανοι λέγοντας τραγουδιστά τα ονόματα τους «αυτά μου τα είπε ο φίλος μου αθλητής Γιάννης Παλαμιώτης, Πανελληνιονίκης-Βαλκανιονίκης του Γ.Σ. Τρικάλων».
Τόλιας και Μαντζιάρας
Σακάλης και Πετσινάρας
Καραδήμας με τη σφαίρα
Πασιαλής πάει σαπερα.
Στα Τρίκαλα πιθανόν εννοούσαν επειδή ο Πασιαλής ήταν αθλητής του Γ.Σ.Τ. Σε αυτούς τους αγώνες (Πανθεσσαλικοί) που έγιναν από τον εκεί Μουσικογυμναστικό Σύλλογο «Αναγέννησις» Καρδίτσας την οργάνωση και εποπτεία είχε ο Γυμναστής Τρικάλων Ευάγγελος Καλφαρέντζος που πολύ αργότερα έγινε Γενικός Δ/ντής του Υπουργείου Παιδείας. Οι αγώνες είχαν μεγάλη επιτυχία, επρώτευσε δε ο Γ.Σ. Βόλου με 36 βαθμούς (7 Α’ νίκες) και ακολούθησε ο Γ.Σ. Τρικάλων, επίσης με 36 βαθμούς, αλλά με 6 Α’ νίκες. Στους αγώνες, αυτούς μεταξύ των πρώτων νικητών ήταν ο Αλέκος Πιτυρίγκας στο τριπλούν και ο Δημ. Σαμολαδάς στη δισκοβολία.
23-4-1926: Στα Τρίκαλα γίνονται Πανθεσσαλικοί αγώνες. Ο Πασιαλής εθριάμβευσε. Πρώτος στα 5.000μ. την πρώτη ημέρα και πρώτος στα 10.000μ. την δεύτερη μέρα. Τον συνεχάρη ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης κ.κ. Πολύκαρπος καθώς και τον γιό του Αλέξανδρο που συνόδευε τον πατέρα του.
1935 Δεκέμβρης: Ο θρίαμβος του Πασιαλή εις τον «γύρον των Αθηνών». Ο Γ. Πασιαλής είναι 61 χρόνων. Αποφάσισε να συμμετάσχει όχι για να νικήσει πιά, αλλά να χρησιμεύσει ως υπόδειγμα της νεολαίας.
308 αθλητές νέοι σφριγηλοί και αναμεσά τους ο γέρος με την αχώριστη κόκκινη φανέλα του έτρεχε ακούραστος υπό τα έκπληκτα βλέμματα χιλιάδων Αθηναίων που τον χειροκροτούσαν με ενθουσιασμό.
Ο γέρο Πασιαλής κατώρθωσε να νικήσει 187 νεαρούς αθλητές και να εισέλθει στο στάδιο θριαμβευτικά αποθεωθείς από χιλιάδες πλήθη φιλάθλων. Θύμιζε στιγμές Σπύρου Λοϋη. Ο γέρο Πασιαλής εβραβεύθει με χρυσούν μετάλλων και αργυρούν κύπελλο από τον φίλαθλο υπουργό της Πρωτεύουσας κ. Κοτζιά.
1936: Ο γέρος Πασιαλής παίρνει μέρος στους αγώνες στα Χανιά Κρήτης. Έτρεξε την ιστορική διαδρομή από το Στάδιο έως το Ακρωτήρι, όπου ο τάφος του Ελ. Βενιζέλου. Χιλιάδες Κρήτες σε όλη την διαδρομή τον χειροκροτούσαν για να του δώσουνε κουράγιο. Μετά το τέλος των αγώνων ο πρόεδρος της Ελλανοδίκου Επιτροπής Δήμαρχος Χανίων κ. Μουντάκης εξεφώνησε λόγο ευχαριστώντας τα διάφορα Σωματεία που έστειλαν τους αθλητές των στα Χανιά και ιδιαίτερα τον Γ.Σ. Τρικάλων για την συμμετοχή του τετιμημένου γέροντος. Οι Κρήτες τον περιποιήθηκαν ιδιαίτερα και τον απένειμαν «πολύτιμον αργυράν μάχαιραν με φλουριά και κοκκαλίνην λαβήν».
Μάρτιος 1938: Ο γέρος Πασιαλής σε ηλικία 65 χρόνων παίρνει μέρος σε αγώνα 5.000μ. και συναγωνίστηκε στήθος με στήθος με τους νέους αθλητές. Ο Δήμαρχος και οι παράγοντες του Αθλητισμού τον τίμησαν όπως έπρεπε.
25 Μαρτίου 1938: Η τελευταία εμφάνιση του Γ. Πασιαλή σε αγώνες, 6.000μ. που έγιναν στο Μουζάκι με την ευκαιρία της Εθνικής Εορτής όπου ο κόσμος του Μουζακίου και της Γράλιστας του επιφύλαξαν θερμή υποδοχή, καταχειροκροτούμενο τον γερόλυκο του Στίβου, το καμάρι του Δήμου Ιθώμης, της Γράλιστας, του Μουζακίου, του Γ.Σ. Τρικάλων, της Θεσσαλίας, της Ελλάδας. Εδώ κλείνει μια ένδοξη αθλητική ιστορία με μια τελευταία του αναμνηστική φωτογραφία του με όλα τα παράσημα στην κόκκινη φανέλα του. Πολλά είπαν και έγραψαν για τον θρυλικό γέρο Πασιαλή και τον τραγούδησαν και τον ανέβασαν στα ύψη και τον έκαναν ήρωα.
Οι εφημερίδες
Οι εφημερίδες αφιέρωσαν κατά καιρούς στήλες ολόκληρες διά τα κατορθώματα του Γέρο-Πασιαλή. Θα εχρειάζοντο τόμοι ολόκληροι διά να περιλάβει κανείς όλα όσα εγράφησαν γι’ αυτόν. Παραλαμβάνομε συνεπώς μερικές από τις πλέον χαρακτηριστικές περικοπές των διαφόρων άρθρων.
Από τον «Γύρο των Αθηνών»
(Την ημέρα του αγώνος)
Οι μεγαλύτεροι Έλληνες δρομείς κατέρχονται εις τον αγώνα.
Πλάι των θα αγωνισθούν όλοι οι ευέλπιδες αθλητές μας. Και μαζί των ο ηρωικός, γερολεβέντης Πασιαλής από το Μουζάκι της Θεσσαλίας. Ο βετεράνος αυτός του αθλητισμού μας, ο οποίος περιφρόνησε τον χρόνο και παρά τα 61 χρόνια του, δεν δίστασε να έλθει από το χωριό του και να τρέξει τον «Γύρον των Αθηνών». Οι συγχωριανοί του τον ξεπροβόδισαν την ώρα της αναχωρήσεως: Γέρο- Πασιαλή, του φώναξαν… Μέρα φεύγεις, μέρα να γυρίσεις… Η συμβολική αυτή ευχή σημαίνει βέβαια, ότι αν γυρίσεις νικημένος στο χωριό, δεν πρέπει να γυρίσεις… μέρα. Έχουν άδικο όμως. Γιατί ο γέρο-Πασιαλής είναι ήδη νικητής. Είναι νικητής της ζωής…
Θα τον ιδείτε σήμερα να τρέχει εις τους δρόμους των Αθηνών, δίπλα στους νεαρούς αντιπάλους με στολή κατακόκκινη και με τον αριθμό 1 τιμής ένεκεν στο στήθος του.
Είναι ένα θαύμα γεροντικής δυνάμεως, ευκινησίας αντοχής. Ένα ζωντανό παράδειγμα για την νέα γενεά. Εξήντα και ενός έτους… Τριπλάσιος στα χρόνια από όλους τους άλλους, διατηρεί ακόμη ανθηρότητα νεανική! Και πιστεύει ότι θα είναι ο νικητής του σημερινού αγώνος. Πιστεύει ότι φθάνοντας στο χωριό του, ύστερα από τη μεγάλη νίκη του θα ακούσει το «Κάτθανε Διαγόρος ου γάρεις Όλυμπον αναβύσει». Και θα πεθάνει εκείνη τη στιγμή. Ευτυχής Απόστολος των αθλητικών ιδεωδών…
(«Ακρόπολις» 23-12-35).
Ο Πασιαλής στην Αθήνα
Χθες αφίχθη ο παλαίμαχος αθλητής των Τρικάλων Γεώργιος Πασιαλής, κουρεύς, από το Μουζάκι, που θα τρέξει παρά τα 61 χρόνια του την ιστορική διαδρομή για να αποδείξει στους νέους ότι ο αθλητισμός χαλυβδώνει τον άνθρωπο για όλη του την ζωή. Ο γέρος-Πασιαλής πιστεύει ακράδαντα ότι θα τρε’ξη τιμητικά τον αγώνα. Πιστεύει ότι θα είναι μεταξύ των πρώτων αθλητών. Στο χωριό του το Μουζάκι επροπονείτο νύχτα και με βροχή. Έτρεχε στα μονοπάτια και στους δρόμους ακολουθούμενος από έναν χωροφύλακα ποδηλατιστή. Έτρεχε 7.100 μέτρα σε 20 λεπτά: όχι μόνον το Μουζάκι αλλά και τα Τρίκαλα και η Θεσσαλία ολόκληρος ανεστατώθη με την απόφασιν του, ενθουσιάσθη με το θάρρος του και περιμένει με αγωνία τον ηρωικόν αγώνα του. Όταν ξεκινούσε όλο το χωριό του 2.000 χωριανοί τον αποχαιρέτησαν με δάκρυα στα μάτια. Ας σημειωθεί δε ότι ο Πασιαλής έχει παιδί παντρεμένο και εγγόνους ακόμη.
(«Ακρόπολις» 19-12-35)
Για τη φουστανέλα του Χίτλερ!
Ο Γέρος Πασιαλής ο αειθαλής, σφριγηλός και θαρραλέος γέροντας που εθαύμασαν οι Αθηναίοι κατά την προχθεσινήν κούρσαν του «Γύρου των Αθηνών» προκαλεί τον Ολυμπιονίκην Λούην! Σας φαίνεται παράδοξον; Και όμως έτσι είναι! Ο γέρος Πασιαλής προκαλεί τον ένδοξον Μαραθωνοδρόμον μας εις αγώνα δρόμου 10 χιλιομέτρων. Ο νικητής δε να αντιπροσώπευση την Ελλάδα εις τους Ολυμπιακούς αγώνες του Βερολίνου μεταφέρων δι’ αεροπλάνου την θρυλική φουστανέλα του Χίτλερ, όπως εβεβαίωσεν ότι θα κάμη ο ένδοξος μαραθωνοδρόμος μας. Είδαμε χθες τον λεβέντη και αειθαλή παλαίμαχον των Τρικάλων.
-Είναι αλήθεια, γέρο-Πασιαλή πως προκαλείς τον Λούην;
-Και γιατί να μην τον προκαλέσω; Τον περνώ και 5 χρόνια στην ηλικία. Ο Λούης είναι 61 χρονών και εγώ 65! Δεν μπορεί παρά να δεχθεί. Θα τρέξομε μια κούρσα 10 τουλάχιστον χιλιομέτρων και όποιος νικήσει αυτός θα πάει στο Βερολίνο με το αεροπλάνο!
-Μα θα δεχθεί άραγε, μπάρμπα- Πασιαλή ο Λούης τώρα στα γεροντάματα να τρέχει;
-Και πως έτρεξα εγώ, βρε παιδιά, μας απαντά, τρελός ήμουν; Όχι φυσικά, αφού έχω παιδιά παντρεμένα κι’ ελεύθερα. Εγώ αύριο θα πηγαίνω στο χωριό μου και θα περιμένω απάντησιν του Λούη. Αν δεχθεί ο Λούης που σέβομαι και εκτιμώ, θα κατέβω πάλι στην Αθήνα να τρέξω.
-Κι’ αν σε νικήσει;
-Καλός και άξιος. Μπορεί και να με νικήσει. Ωστόσο θα ικανοποιήσω, και για να σας πω την αλήθεια, δεν το κάνω για τίποτε άλλο παρά για ν’ ακουσθεί τ’ όνομα της Ελλάδος στην Ευρώπη: Οι Ευρωπαίοι θα πουν ότι η πατρίδα μας όχι μόνον σέβεται την ιστορία της, αλλά τιμά κι’ όλους τους παλαιούς αθλητές της. Έτσι δεν είναι;
Συμφωνούμε με την γνώμη του γέρου με το Καιζερικό μουστάκι και τον αποχαιρετούμε. Στο καλό γέρο-Πασιαλή και καλό γυρισμό. Ο Λούης ασφαλώς θα σου απαντήσει γρήγορα! Ύστερα από όλα αυτά τι λέτε σεις; Θ’ απολαύσωμεν ένα αγώνα άραγε Λούη-Πασιαλή; Το πράγμα θάταν συγκινητικό, μα και γουστόζικο συγχρόνως!
(«Αθλητισμός» 25-12-35)
«Τα κότσια του γέρου»
Ο γέρο- Πασιαλής με τις μουστάκες πήρε το αυτοκίνητο το απόγευμα της παραμονής του «Γύρου των Αθηνών» για να κάνη «αναγνώριση του εδάφους», όπως είπε, και αφού με αυτό διέσχισε τους δρόμους των Αθηνών κατέληξε στο Στάδιο όπου ήτο το τέρμα του αγώνος.
Στο στίβο του Πανελληνίου Σταδίου μας εγυμνάζοντο κατ’ εκείνην την ώρα οι αθληταί του ομίλου Π. Φαλήρου, εις τους οποίους τον σννέστησαν ο συνοδεύων αυτόν συντάκτης της συναδέλφου «Ακροπόλεως». Ο ήρως του «Γύρου των Αθηνών» αφού πρώτα χαιρέτησε με το άδολο ύφος που τον διακρίνει, προέβη και εις σοβαράς δηλώσεις προς τους αθλητές τους οποίους ενόμισε ότι την επομένη θα είχε αντιπάλους. Θα ιδείτε αύριο πως τρέχει ο γέρος που βλέπετε. Στο χαμόγελό σας διακρίνω ολίγη ειρωνεία, αλλά αυτό δεν θα διαρκέσει περισσότερο από την αυριανή κούρσα μας. «Αμ νομίζετε ότι βαδίζω στα στραβά εγώ; Ήρθα εδώ μ’ ένα σκοπό να ξυπνήσω στους λεγομένους νέους της εποχής τα αισθήματα των ανωτέρων ιδανικών, ήρθα να τους δείξω τι μπορεί να κάνη όποιος σκέπτεται τα στερνά. «Εμένα που βλέπετε με τα 62 χρόνια στην πλάτη, όχι μόνο δεν καμπούριασα από το βάρος των, αλλά η τακτική ζωή μου θα μου επιτρέψει να φθάσω εδώ μέσα μαζί δε την πρώτη δεκάδα των δρομέων, κι’ ας είναι όλοι οι αντίπαλοί μου νέα παιδιά, όλο σφρίγος και δυνάμεις». Ήταν τόσο πειστικά όσα έλεγε, είχε τόση πεποίθησι στον εαυτόν του και ήταν τόσο επιβλητικό το βλέμμα του, ώστε κανείς δεν τόλμησε να πει πως έχει αντίρρηση. «Ένας μονάχα, πεπεισμένος κι’ αυτός στην αθλητική ζωή, τόλμησε να του πει».
«Λεβεντόγερε, δέξου μαζί με το θαυμασμό μου και την ευχή, όπως η τύχη σε ευνοήσει στην προσπάθειά σου, γιατί κι’ ο πιο σίγουρος πρωταθλητής για να κερδίσει στον αγώνα πρέπει νάνε και λίγο τυχερός». – Και ποιος στούπε αυτό; Άμα βαστάνε τα κότσια σου, λέγει ο γέρος στρίβοντας τα μουστάκια, κι’ άμα το λέει η καρδιά σου, η τύχη και τα άλλα είναι κουραφέξαλα. Αυτά είπε και έφυγε με βήμα γοργό, ευτυχισμένος γιατί πήρε τον αέρα των πρώτων αθλητών που συνάντησε.
Και λίγοι στίχοι
Ο Γραλιστινός ύμνος
Που τραγουδούσαν οι συγχωριανοί του Πασιαλή χρόνια ολόκληρα όταν έμπαινε θριαμβευτής στο χωριό.
«Φουστανέλα με γαζί
ποιος λεβέντης τη φορεί
ο Γεωργούλης του Πασιαλή.
Τη φορεί και την τινάζει
κι ’ όλη η Γράλιστα τον θαυμάζει.
Στους αγώνες πάντα εμπρός
ο περιβόητος Γραλιστινός.
Στους αγώνες των Τρικάλων
εκεί μαζεύτηκε πλήθος άλλων.
Και παρετήρουν τον Πασιαλή
όπου πετούσε σαν πουλί.
Τρέχει και πάντα πρώτος βγαίνει
κι ολοένα παράσημα παίρνει».
Δύο νεαροί συμπολίται από το Μουζάκι, ο Τάκης Μακρής, υιός του συμβολαιογράφου κ. Κωνσταντίνου Μακρή και ο μαθητής του Γυμνασίου Δημοσθένης Κ. Μακρής ενεπνεύσθησαν από τα κατορθώματα του θαλερού γέρου και συνέθεσαν και του αφιέρωσαν ωραιότατους στίχους.
Το ποίημα του κ. Τάκη Μακρή:
Σε χαιρετούμε από καρδιά,
ω γέρο Πασιαλή, Άνδρες, γυναίκες και παιδιά,
αδάμαστ’ αθλητή.
Εις τους αγώνας ενικούσες
Γιατί πετούσες σαν πουλί
και το χωριό μας το τιμούσες
γέρο λεβέντη Πασιαλή.
Εδόξασες τον Έλληνα
αήττητε δρομέα
γιατί ‘σαι Κρόνου γέννημα
και με καρδιά γενναία.
Η δόξα σου ζηλεύτηκε
από τη νεολαία,
και ν’ αποκτήση σκέφθηκε
σώματα πειό ακμαία.
Και το ποίημα του κ. Δημοσθένη Μακρή:
Άνδρες γυναίκες και παιδιά
βγήκαν να τον γνωρίσουν
και να του πουν από καρδιά
τα ενθερμά των λόγια.
Ο γέρος τους εκύτταξε
με μάτι θολωμένο
και τους χαιρέτησε κι’ αυτός
με κλώνο από δάφνη.
Επέστρεψε εις το χωριό
με δάφνες στολισμένος
και με τιμές πάρα πολλές
από τον Παρθενώνα.
Οι χωριανοί του κάνανε
αψίδα από δάφνη
γιατί κ’ αυτός εδόξασε
το ξακουστό Μουζάκι.
Για την αντιγραφή: Σ.Α. ΜΠΑΚΟΒΑΣΙΛΗΣ
