Σε προηγούμενο σημείωμα είχαμε δει τα πρώτα αυτοκίνητα που κυκλοφόρησαν στα Τρίκαλα. Συνεχίζουμε με την αναφορά στις πρώτες συγκοινωνίες με το αυτοκίνητο που ουσιαστικά εκείνο τον καιρό ήταν περιπέτειες.
Η συγκοινωνία με την Καλαμπάκα
Η συγκοινωνία με την Καλαμπάκα ήταν τότε μια… μεγάλη περιπέτεια. Δρόμος δεν υπήρχε. Το αυτοκίνητο ξεκινούσε από τα Τρίκαλα και μέσω του χωριού Μέρτσι (Κεφαλόβρυσο) έφθανε στην Θεόπετρα, ακλουθώντας ένα χωραφόδρομο με μπόλικες λακκούβες, από εκεί έστριβε στην θέση «Μύλος Φώσκολου», περνούσε μέσα από το ποτάμι και έφθανε κατασκονισμένο και καταλασπωμένο στην Καλαμπάκα. Η όλη διαδρομή διαρκούσε δυόμιση με τρεις ώρες! Τα αυτοκίνητα για την Καλαμπάκα στάθμευαν κοντά στην κεντρική γέφυρα, όπου σήμερα είναι η πρώτη πιάτσα των ταξί.
Η συγκοινωνία με την Πόρτα (Πύλη)
Η συγκοινωνία με την Πόρτα (Πύλη) και το Μουζάκι ήταν τακτική, γιατί ο δρόμος, που οδηγούσε σ’ αυτές τις δυο κωμοπόλεις, αν και χωματόδρομος, ήταν πιο βατός. Το πρακτορείο βρίσκονταν στην γωνία Ασκληπιού — Βύρωνος, όπου σήμερα είναι η οικοδομή Καλογερομήτρου.
ΕΡΕΥΝΑ – ΚΕΙΜΕΝΑ: ΣΩΤΗΡΗΣ Α. ΜΠΑΚΟΒΑΣΙΛΗΣ
Ο δρόμος Τρικάλων — Καρδίτσας
Η συγκοινωνία με την Καρδίτσα ως το 1944 γίνονταν αποκλειστικά με το τραίνο. Ο σημερινός δρόμος Τρικάλων — Καρδίτσας άργησε πολύ να γίνει. Ως το 1936 είχανε γίνει δυο τμήματα αυτού, το ένα από τα Τρίκαλα ως το 9ο χιλιόμετρο και το άλλο από την Καρδίτσα ως το χωριό Ριζάβα (Ριζοβούνι). Το υπόλοιπο τμήμα παρέμενε αδιάνοιχτο, ως ότου ήρθανε οι Γερμανοί καταχτητές, οι οποίοι το καλοκαίρι του 1941 το έφτιαξαν για τις ανάγκες των μηχανοκινήτων τους.
Ο δρόμος Τρικάλων — Ιωαννίνων
Ο εθνικός δρόμος Τρικάλων·- Καλαμπάκας – Ιωαννίνων, που συνδέει την Θεσσαλία με την Ήπειρο, άρχισε να γίνεται μετά το 1928 και τέλειωσε γύρω στα 1939. Το πρώτο τμήμα του Τρικάλων — Καλαμπάκας, μήκους 22 χιλ., δόθηκε στην κυκλοφορία το 1931, ενώ το άλλο τμήμα του, από την Καλαμπάκα και πάνω ως τα Γιάννενα άργησε πολύ να γίνει. Οι εργασίες σ’ αυτό κράτησαν πάνω από δέκα χρόνια, γιατί τα συνεργεία συναντούσαν τρομερές δυσκολίες στην διάνοιξή του, κυρίως στην ορεινή διάβαση της Κατάρας.
Ο δρόμος όμως αυτός προς τα Γιάννενα σε πολλά σημεία του καταστρέφονταν από τις κατολισθήσεις, στην Κατάρα δε έκλεινε από τα πολλά χιόνια. Έτσι το ταξίδι ήταν και κουραστικό και επικίνδυνο συνάμα.
Η συγκοινωνία με την Λάρισα
Η πρώτη συγκοινωνία, που επιδιώχθηκε από τους πρώτους αυτοκινητιστές ήταν με την Λάρισα, την μόνη Θεσσαλική πόλη με την οποία τα Τρίκαλα δεν ενώνονταν ούτε σιδηροδρομικώς. Αναπτύχθηκε όμως στην αρχή ένας μεγάλος ανταγωνισμός ανάμεσα τους, που κράτησε σχεδόν μέχρι το 1935 και ζημίωσε πολύ τα συμφέροντα τους. Μετέπειτα συνενώθηκαν σε εταιρεία με την ονομασία «Πρώτη», που είχε το πρακτορείο της στο παλιό καφενείο Νίτσα, επί της οδού Στρ. Σαράφη όπου είναι το χαμάμ.
Πολύ πριν εμφανιστεί το αυτοκίνητο, τη συγκοινωνία με την Λάρισα έκαναν οι άμαξες, τα γνωστά «λαντό», που τα έσερναν τρία άλογα. Η διαδρομή με αυτά διαρκούσε έξη ή επτά ώρες, περίπου, με ένα σταθμό που έκαναν στο Τσιότι (Φαρκαδόνα) για να ξαποστάσουν οι επιβάτες και τα άλογα. Με το αυτοκίνητο η διάρκεια της διαδρομής μειώθηκε στις δυόμιση με τρεις ώρες. Η μόνη δυσκολία στον δρόμο για την Λάρισα -ένας στην πραγματικότητα χωματόδρομος που χαράχτηκε για τις ανάγκες τού στρατού- ήταν στο Κουτσόχερο. Εκεί δεν υπήρχε γέφυρα και τα αυτοκίνητα με τους επιβάτες, καθώς και τα άλλα μεταφορικά μέσα, περνούσαν το ποτάμι με ειδικό ποταμόπλοιο, το καράβι όπως το λέγανε. Επειδή όμως ο Πηνειός τότε πλημμύριζε συχνά, κυρίως όταν έπεφταν δυνατές βροχές, η κατάσταση γινότανε δραματική. Το καράβι με όλο το φορτίο, κινδύνευε να παρασυρθεί από τα ορμητικά νερά ή να αναποδογυρίσει. Γι’ αυτό και σταματούσαν τα δρομολόγια του καραβιού, έως ότου πέσει η στάθμη του νερού.
Η γέφυρα του Κουτσόχερου
Η γέφυρα στο Κουτσόχερο άργησε πολύ να γίνει. Αιτία ήταν οι Θεσσαλικοί Σιδηρόδρομοι, που αντιδρούσαν με κάθε τρόπο στην κατασκευή της. Φοβόντουσαν, πως η βελτίωση του αυτοκινητοδρόμου, Τρικάλων — Λάρισας — Βόλου, θα έφερνε μοιραία την παρακμή τους. Η αντίδρασή τους ήτανε πολύ μεγάλη και αποτελεσματική, αν κρίνει κανένας από το γεγονός πως ενώ η σιδερένια γέφυρα είχε από καιρό αγοραστεί από το δημόσιο, δεν τοποθετούνταν και παρέμενε πεταμένη σε ένα μπαΐρι της Λάρισας. Όλες οι εφημερίδες και των δυο νομών, ιδιαίτερα δε οι τρικαλινές με συχνή αρθρογραφία και καυστικά σχόλια προσπαθούσαν να κάμψουν την αντίδραση των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων και κατηγορούσαν φανερά τους τότε πολιτευτές, ότι ήταν ανίκανοι να πετύχουν την τοποθέτηση της γέφυρας, που ήταν άλλωστε καθολικό αίτημα Τρικαλινών και Λαρισαίων. Μάλιστα η τοπική εφημερίδα «Αναγέννησις» είχε βάλει στην προμετωπίδα της μόνιμα το σύνθημα «Καθολικόν αίτημα Τρικαλινών και Λαρισαίων η κατασκευή της γεφύρας Κουτσόχερου». Και πιο κάτω το ερώτημα: «Ποιος την παρεμποδίζει;».
Τελικά το 1925 η γέφυρα τοποθετήθηκε με εντολή που δόθηκε από τον Θεόδ. Πάγκαλο, που κυβερνούσε τότε δικτατορικά την χώρα, ο οποίος με τον τρόπο αυτό θέλησε να εξασφαλίσει ένα μεγάλο μέρος Τρικαλινών ψηφοφόρων στις εκλογές, που σχεδίαζε να κάνει εκείνη την χρονιά και που τελικά δεν έγιναν.
Με την κατασκευή της γέφυρας στο Κουτσόχερο η συγκοινωνία με την Λάρισα βελτιώθηκε σημαντικά. Η διαδρομή έγινε πιο άνετη και η διάρκειά της συντομεύτηκε κατά μία ώρα.
Άρχισαν να γίνονται οι πρώτοι υποφερτοί δρόμοι στην περιοχή μας, αρχικά χωματόδρομοι με αμμοχάλικο και αργότερα στρωμένοι με σπασμένη πέτρα αλειμμένη με πίσσα. Οι δρόμοι αυτοί ονομάστηκαν αμαξιτοί και αποτέλεσαν τον αρχικό πυρήνα του σημερινού πυκνού οδικού δικτύου του νομού μας.
Τα πρώτα λεωφορεία, αγοραία και φορτηγά
Μεταξύ 1935 και 1936 έκαναν την εμφάνισή τους στα Τρίκαλα τα πρώτα λεωφορεία 16 θέσεων, που αντικατέστησαν τα ως τότε μικρά επιβατικά και λίγο μετά δημιουργήθηκε η Τοπική Διεύθυνση αυτοκινητιστών Τρικάλων, που είχε αναλάβει την εκμετάλλευση των συγκοινωνιών μέσα στον νομό, και στη συνέχεια η Γενική Διεύθυνση, που είχε έδρα τη Λάρισα. Δρομολογούσε λεωφορεία αποκλειστικά στην γραμμή Λάρισας — Τρικάλων και τανάπαλιν. Με τον τρόπο αυτό η συγκοινωνία ανάμεσα στις δύο πόλεις έγινε πιο τακτική.
Όταν κηρύχτηκε ο πόλεμος το 1940, όλοι οι αυτοκινητιστές μας επιστρατεύτηκαν και τα αυτοκίνητα τους επιτάχτηκαν. Μετά τον πόλεμο όμως οι ίδιοι αυτοκινητιστές, που χάσανε όλα τα αυτοκίνητα τους χωρίς να αποζημιωθούν από το Κράτος, αναγκάστηκαν να πάρουν από τον ΟΔΙΣΓ αχρηστεμένα στρατιωτικά φορτηγά – καμιόνια, τύπου «Τζαίημς», που τα επισκεύασαν και τα μετέτρεψαν σε επιβατικά με πρόχειρα ξύλινα καθίσματα και μ’ αυτά έκαναν για ένα διάστημα τις υπεραστικές συγκοινωνίες.
Αργότερα τα αντικατέστησαν με λεωφορεία των 20 και 24 θέσεων και από το 1952 με τα νέου τύπου λεωφορεία των 32 θέσεων. Την ίδια χρονιά συστήθηκε το 17ο ΚΤΕΛ (Κοινό Ταμείο Εισπράξεων Λεωφορείων) Νόμου Τρικάλων.
Τα πρώτα ταξί ή αγοραία, όπως τα λέγανε αρχικά, εμφανίστηκαν στην πόλη το 1938. Κατά την διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, γύρω στα 1918 έκανε την παρουσία του στα Τρίκαλα ένα μικρό φορτηγό αυτοκίνητο, το όποιο έκανε καταπληκτική εντύπωση στους Τρικαλινούς, που για πρώτη φορά έβλεπαν ένα τόσο μεγάλο αυτοκίνητο. Τα πρώτα φορτηγά, ενάμισι και πάνω τόνων, κάνανε την εμφάνιση τους πολύ αργότερα, γύρω στα 1934 με 1935.
Η αστική συγκοινωνία
Η καθιέρωση αστικής συγκοινωνίας στα Τρίκαλα θεωρούνταν απ’ όλους γενικά, ακόμα και από τους επαγγελματίες αυτοκινητιστές σαν ένα έργο παράτολμο και πολύ επικίνδυνο. Όλοι διατύπωναν την γνώμη, πως η αστική στα Τρίκαλα δεν πιάνει. Κι’ αυτός ήτανε ο λόγος, που έκανε όσους δείχνανε κάποιο ενδιαφέρον γι’ αυτήν, να φοβούνται να κάνουν την αρχή. Τελικά βρέθηκαν κάποιοι φιλοπρόοδοι αυτοκινητιστές, οι οποίοι αψήφησαν κάθε φόβο και με την ενθάρρυνση της Νομαρχίας Τρικάλων, αγόρασαν τέσσερα αστικά αυτοκίνητα και την Μεγάλη Παρασκευή 19 Απριλίου 1957 τα έθεσαν σε κυκλοφορία.
Το πρώτο ξεκίνημα υπήρξε πραγματικά ενθουσιαστικό και όλοι οι Τρικαλινοί το χαιρέτισαν. Τα τέσσερα αυτά λεωφορεία εξυπηρετούσαν αρχικά τις δύο βασικές αστικές γραμμές Α’ Γυμνάσιο (Μπάρας) — Αγία Μονή και Στρατώνες·— Πύργος. Τον Ιανουάριο του 1959, με την προσθήκη πέμπτου λεωφορείου, καθιερώθηκαν δύο νέα δρομολόγια, το ένα προς τον Πυργετό και το άλλο προς το Κρατικό Νοσοκομείο. Στην συνέχεια η αστική επεκτάθηκε και στα γύρω χωριά και τα λεωφορεία της αυξήθηκαν σημαντικά.
Τα επίσημα εγκαίνια της έγιναν τον Απρίλιο του 1957 στην κεντρική πλατεία, μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα.
