Θα ξεκινήσουμε επισημαίνοντας μερικές αρνητικές διαστάσεις των παραστάσεων για παιδιά. Βλέποντας παραστάσεις για τα παιδιά, (που πολλές φορές παρακολουθούν “οργανωμένα” τα σχολεία), αισθάνεσαι ως θεατής θλίψη για την προχειρότητα και την ευκολία που στήνεται η αισθητική διάσταση της παράστασης και δυσφορία για την απουσία της επι-κοινωνίας ηθοποιών και θεατών. Τα δυο αυτά στοιχεία (αισθητική και επικοινωνία) αποτελούν την ουσίας της θεατρικής πράξηw. (Εννοείται ότι τα παραπάνω τα νιώθει κανείς και σε παραστάσεις για τους ενήλικές).
Άλλες πάλι φορές σε μεγάλα θέατρα του κέντρου, βλέπεις από την μια πλευρά τόνους σκηνικών και κοστουμιών, από την άλλη να “ανοίγουν” οι ουρανοί και τέλος οι πλούσιοι φωτισμοί να αναβοσβήνουν σαν εορταστικά λαμπιόνια. Παρόλα αυτά “δεν συμβαίνει τίποτε”, δεν νιώθεις σκίρτημα, δεν υπερβαίνεις το κάθισμα του θεάτρου, αντίθετα βυθίζεσαι και βουλιάζεις να …σωθείς μέσα σε αυτό.
Η υποκριτική ευγένεια (το ήθος στην υποκριτική) τείνει να εξαφανιστεί από σκηνής. Γι’ αυτό, συχνό θέαμα, τελευταία, σε παραστάσεις είναι οι έντονες φωνές των ηθοποιών, (φωνή ως κύμβαλον αλαλάζον) που επιδεικνύουν, σχεδόν, “επιθετικά” το ταλέντο τους, την εφευρετικότητα και την φαντασία, λέγοντάς σου: “Δες με πόσο καλός είμαι! Δόξασέ με, αλλά εσύ δεν μπορείς να τα καταφέρεις. Σου χαρίζω μερικές στιγμές από το ταλέντο μου… “.
Όλες οι παραπάνω (αρνητικές) διαστάσεις απουσίαζαν από την παράσταση του Μικρού Βορρά Ο Αίσωπος… σε κόμιξ 2. Η θεατρική ομάδα Μικρός Βορράς, μια έντεχνη θεατρική ομάδα, με υπεύθυνο τον σκηνοθέτη τον Τάσο Ράτζο, δουλεύει με γνώση και μεθοδικότητα, άσκηση και επιμονή, ήθος και σεμνότητα. Η διδασκαλία, η καθοδήγηση και η διεύθυνση των ηθοποιών, αποτελούν επίκεντρο της θεατρικής του πράξης. Η έντονη αλλά και διαλλακτική παρουσία του στην πρόβα, απελευθερώνει τους ηθοποιούς και τους τοποθετεί στο επίκεντρο της θεατρικής πράξης. Γι’ αυτό και στην παράσταση, είναι διακριτική η παρουσία του σκηνοθέτη. Η επιτυχία της σκηνοθεσίας και της υποκριτικής διεύθυνσης, είναι φανερή διότι ο σκηνοθέτης δεν είναι εμφανής στη σκηνή. (Για παράδειγμα, σε “καλές” παραστάσεις βλέπεις τους ηθοποιούς, αλλά ταυτόχρονα αναγνωρίζεις την διδασκαλία, ή το πώς ο σκηνοθέτης έδειξε στους ηθοποιούς πως να παίξουν, να κινηθούν. Ως εκ τούτου, όταν “απουσιάζει” από τη σκηνή ο σκηνοθέτης, και οι ηθοποιοί (ξανα)δημιουργούν τη θεατρική παράσταση, είναι αποτέλεσμα ενός έμπειρου, δημιουργικού και ευφυούς σκηνοθέτη).
Οι ηθοποιοί Αλέξανδρος Νικολαϊδης, Κωνσταντίνα Αντωνοπούλου και Μάρκος Τότσκας, έχοντας κατακτήσει τα εκφραστικά τους μέσα, προχώρησαν στον έλεγχο της υποκριτικής τους, χωρίς ίχνος εγωκεντρισμού, αυταρεσκείας και ναρκισσισμού. Οι τρεις αυτοί ηθοποιοί έχουν ως θίασος, δύναμη και ενέργεια που θα ζήλευαν (ή θα έπρεπε να έχουν) πολυπληθή σχήματα. Η προσωπικότητα του καθενός συμβάλει στην ομαδική σύνθεση. Σώματα ασκημένα και σε εγρήγορση, πρόσωπα λαμπερά, καθαρότητα κίνησης, καθαρός λόγος. Απουσιάζει η προσποίηση και η κούραση της επαναληπτικής πράξης. Η μεταμόρφωση των ρόλων γλυκιά, ήρεμη και ομαλή. Το πολύ δύσκολο, φαντάζει εύκολο. Γι αυτό κι όταν βλέπεις και κυρίως νιώθεις αυτή την μαγική αύρα που είναι συνάρτηση του ελέγχου των εκφραστικών μέσων, άσκησης και επιμονής, ακριβείας και συντονισμού, προσφορά σεβασμού και αγάπης και τέλος λάμψη ψυχής, αισθάνεσαι και ξαναθυμάσαι τη μαγεία του θεάτρου.
Το κείμενο (με την συνεργασία των συντελεστών) του Σάκη Σερέφα, ζωντανό και χυμώδες. Ένας καθημερινός ρόλος με θεατρική ζεστασιά και με του Αισώπου την καθαρή (λαϊκή) σοφία. Η πλαστικότητα της κίνησης, η έντονη δράση χωρίς υπερβολή και οι χορογραφημένες σκηνές, δημιουργούν εικόνες και μαγνητίζουν το βλέμμα, δίνοντας ευφορία στην ψυχή του θεατή. Σκηνικά, κοστούμια, μουσική και ήχοι, υπηρετούν αρμονικά και με λιτότητα την θεατρική δράση.
Από την παράσταση απουσιάζει ο διδακτισμός και ηθικολογία, και κυριαρχεί η καθαρότητα, η ευθύτητα και η σεβασμός στην προσωπικότητα των παιδιών. Το διαδραστικό μέρος, (που συνήθως είναι το πιο κακό-μεταχειριζόμενο μέρος στις «παιδικές» παραστάσεις), λειτουργεί με ισορροπία, χωρίς φωνασκίες και ξεσαλώματα. Ήρεμα και αληθινά οι ηθοποιοί ανοίγουν μια, σχεδόν, ισότιμη και ουσιαστική συζήτηση με τα παιδία-θεατές. Παράλληλα λειτουργεί ως απαραίτητη ανάσα στην δράση, αλλά και ήρεμη προετοιμασία για τον επόμενο μύθο.
Θα μπορούσε να διερωτηθεί κάποιος. Μα τόσο έπαινος για μια παιδική παράσταση; Η απάντηση είναι απλή: Όταν κατά την διάρκεια μιας θεατρικής παράστασης λειτουργεί η επικοινωνιακή διάσταση (η επι-κοινωνία ηθοποιών και θεατών) τότε υπάρχει η ευλογία του θεάτρου. Η παραπάνω διάσταση δεν έχει σχέση με το μέγεθος του συγγραφέα και το κείμενο, τον σκηνοθέτη και τους υπόλοιπους καλλιτεχνικούς συντελεστές. Φυσικά συμβάλλουν και συνεισφέρουν τα επιμέρους στοιχεία της παράστασης (κείμενο, σκηνοθεσία, σκηνογραφία, μουσική). Ωστόσο όμως, η ενέργεια και η επικοινωνία των ηθοποιών είναι αυτή που αποτελεί την ουσία και το επίκεντρο της θεατρικής πράξης.
Στέφανος Π. Νταλάσης
Καλλιτεχνικός Δ/ντής – Σκηνοθέτης
