Το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης μας, τον Ιανουάριο του 1978, κατά την συνεδρίασή του αποφάσισε παμψηφεί εκ νέου την μετονομασία της κεντρικής πλατείας Βασιλέως Παύλου — Αμερικανών σε πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου και με ψήφους 11 υπέρ της διατήρησης της σχετικής πινακίδας που έχει ήδη αναρτηθεί στην εν λόγω πλατεία και κατά 7. Υπέρ της διατήρησης της πινακίδας τάχτηκαν οι Μίγκας, Μάνης, Γκουτόπουλος, Ζωγράφος, Καλιάρας, Μπουλογιώργος, Νταβάρας, Στάμος, Στόφας, Τελειώνης και Τέας και υπέρ της προσωρινής απομάκρυνσης οι Λάμπρου, Ευαγγέλου, Μπαλαμώτης, Τσαγκούλης, Χατζηστεργίου, Χρόνης και Μπαταγιάννης.
Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Εισηγούμενος το θέμα ο πρόεδρος κ. Μπαταγιάννης διάβασε το τελευταίο έγγραφο της Νομαρχίας Τρικάλων στο οποίο τονίζεσαι ότι «η κατά τρόπο έμμεσο μετονομασία της πλατείας Βασιλέως Παύλου σε πλατεία Πολυτεχνείου, χωρίς προηγούμενη έγκριση της Νομαρχίας είναι πράξις αυθαίρετος και παράνομος και συνιστά διά τους υπευθύνους παράβαση καθήκοντος». Στη συνέχεια η Νομαρχία συνιστά την αφαίρεση της πινακίδας εντός 15 ήμερων.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κατά τη γνώμη μου καλό θα είναι να κατεβάσουμε την πινακίδα, αφού για μας η πλατεία θα ζει σαν πλατεία Πολυτεχνείου.
ΔΗΜΑΡΧΟΣ: Το θέμα είναι λεπτό και συνιστώ να διατηρηθεί κατά την συζήτηση ψυχραιμία.
ΜΙΓΚΑΣ: Ο κ. Πρόεδρος προεξόφλησε την απόφαση του Συμβουλίου.
ΔΗΜΑΡΧΟΣ: Από το 1975 ξεκίνησε το θέμα της μετονομασίας της πλατείας και το 1976 με την υπ’ αριθμ. 130 απόφαση το Δ.Σ. την μετονόμασε σε Ηρώων Πολυτεχνείου. Πήγε η απόφαση στο Συμβούλιο τοπωνυμιών και απορρίφτηκε.
ΣΤΟΦΑΣ: Δεν πρέπει να έχουμε την αιτιολογία γιατί την απέρριψε το Συμβούλιο τοπωνυμιών.
ΔΗΜΑΡΧΟΣ: Στις 28 Φεβρουάριου 1977 ζητήθηκε από τη Νομαρχία η γνωμοδότηση του Συμβουλίου Τοπωνυμιών για να λάβει γνώση το Δ.Σ. και τον Μάρτιο 1977 μας γνώρισε ότι το Σ. Τοπωνυμιών δεν έστειλε την σχετική γνωμοδότηση. Τον Νοέμβριο τού 1977 με απόφαση μας πήραμε και την δέσμευση να τοποθετήσουμε την πινακίδα η οποία για μένα δεν είναι παράβαση ή αυθαιρεσία, γιατί δεν σημαίνει μετονομασία, αλλά ενημερωτική, είναι για τον κόσμο. Στις 25 Νοεμβρίου 1977 η Νομαρχία μας γνώρισε ότι η απόφαση του Δ.Σ. δεν είναι νόμιμος χωρίς την έγκριση της Νομαρχίας. Ή Νομαρχία στην 105 απόφασή μας ακύρωνε το σημείο που αφορούσε την ανάρτηση της πινακίδας.
ΕΡΕΥΝΑ – ΚΕΙΜΕΝΑ: Σ.Α. ΜΠΑΚΟΒΑΣΙΛΗΣ
ΤΕΛΕΙΩΝΗΣ: Δεν συμφωνούμε με το έγγραφο της Νομαρχίας και πρέπει να επιστραφεί ως απαράδεκτο.
ΜΙΓΚΑΣ: Συμφωνώ με τον κ. Τελειώνη και προσθέτω ότι η εμμονή της Νομαρχίας προσβάλλει, το κοινό αίσθημα. Να επιμείνουμε να μας σταλεί η γνωμάτευση του Συμβουλίου Τοπωνυμιών και να μην κατεβεί η πινακίδα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να προσφύγουμε στο Συμβούλιο Επικρατείας.
ΓΚΟΥΝΤΟΠΟΥΑΟΣ: Σε άλλους Δήμους τι έχει γίνει;
ΔΗΜΑΡΧΟΣ: Και στο Δήμο Ζωγράφου κατεβάστηκε η πινακίδα.
ΛΑΜΠΡΟΥ: Όπως βλέπω για την πινακίδα ούτε παράβαση καθήκοντος έχουμε ούτε ποινική ευθύνη. Δεν παρέβημεν τον νόμο, ούτε τις διατάξεις. Απλώς ενημερώσαμε και προτείνω να προσφύγουμε στο Συμβούλιο Επικρατείας.
ΔΗΜΑΡΧΟΣ: Διαισθάνομαι ότι υπάρχει κάτι στην Διοίκηση που πειράζει το όνομα. Όμως ο ίδιος ο κ. Καραμανλής θεώρησε το Πολυτεχνείο ως ύψιστη προσφορά. Ο κ. Μαύρος ότι άνοιξε το δρόμο προς τη λευτεριά, ο κ. Παπανδρέου το χαρακτήρισε ορόσημο και το ΚΚΕ σαν μήνυμα ζωντανό, ενώ ο αρχηγός του κράτους, ο κ. Κων. Τσάτσος γονατίζει κάθε χρόνο μπροστά στο Πολυτεχνείο. Το Δημοτικό μας Συμβούλιο που έχει το προνόμιο να είναι το πρώτο μεταδικτατορικό Συμβούλιο έχει υποχρέωση να επισημάνει τις ιστορικές μνήμες για το έθνος. Πιστεύω ειλικρινά πως έπειτα από το έπος του 1940, δεν έχει το Ελληνικό Έθνος να επιδείξει άλλη ομοψυχία και Αντίσταση προς τούς σφετεριστές των ελευθεριών και της τιμής, όπως η αντίσταση του Πολυτεχνείου. Ορθώς, λοιπόν το Δημοτικό Συμβούλιο πήρε την απόφαση 130)76 για μετονομασία της πλατείας σε πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου. Εκείνα τα παιδιά του Πολυτεχνείου ήταν εκείνα που έσωσαν την τιμή του έθνους όταν τα πάντα θεωρήθηκαν χαμένα. Αναντιρρήτως η απόρριψη: της αποφάσεως απ’ το Συμβούλιο Τοπωνυμιών δείχνει πως στην όλη υπόθεση υπάρχει προκατάληψη. Αλλά αν κατά την επταετία πήγαιναν στο Συμβούλιο αυτό αποφάσεις για την μετονομασία πλατειών, σε 21η Απριλίου θα το ενέκριναν, ενώ τώρα που η ουσία των παιδιών του Πολυτεχνείου έδωσε στο Συμβούλιο αυτό την ευκαιρία να αποφασίζει ελεύθερα, τώρα λένε όχι στην πλατεία Πολυτεχνείου. Δεν κάναμε αυθαιρεσία, ούτε έμμεση μετονομασία. Αν θελήσει ο λαός θα την καθιερώσει, όπως και άλλα.
Πέραν όμως όλων αυτών είμαστε ανοικτοί και δεν θα έχουμε ανοικτό θέμα προς την Διοίκηση, αν τώρα δεν ψηφίζουμε με νηφαλιότητα και ψυχραιμία υπέρ της μετονομασίας της πλατείας σε Ηρώων Πολυτεχνείου για να δημιουργήσουμε και αιτιώδη λόγο προσφυγής στο Συμβούλιο Επικράτειας, αν και πάλι απορριφθεί από την Διοίκηση. Αλλά, μήπως θα ήταν σκόπιμο, για να αφαιρεθεί κάθε πρόσχημα από την Διοίκηση —αν και πιστεύω ότι δεν είναι αυθαιρεσία— να αφαιρεθεί προσωρινά η πινακίδα;
ΜΑΝΗΣ: Για τις προτομές του Βασιλέως Παύλου, του Μαρκίνα και άλλων έχουμε αποφάσεις ή εγκρίσεις της Νομαρχίας όταν τοποθετήθηκαν;
ΔΗΜΑΡΧΟΣ: Όχι.
ΜΑΝΗΣ: Μόνο λοιπόν για το Πολυτεχνείο επεμβαίνει η Νομαρχία;
ΔΗΜΑΡΧΟΣ: Για νάμαστε δίκαιοι, δεν είναι η Νομαρχία, αλλά το Συμβούλιο Τοπωνυμιών. Υπάρχει άλλωστε και κάποιος Βασίλ. Κολοβός που γέμισε τις υπηρεσίες με επιστολές διαμαρτυρίας για την μετονομασία.
ΜΑΝΗΣ: Τις άλλες προτομές ποιός τις έβαλε;
ΜΙΓΚΑΣ: Διαφωνώ κ. Δήμαρχε με αυτό που είπατε για την διαμάχη ότι προήλθε από κάτω ενώ προήλθε απ’ την Νομαρχία που στηρίχτηκε σε δημοσίευμα τοπικής εφημερίδας.
ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ: Νομίζω ότι τα γεγονότα μιλάνε μόνα τους. Εκ προοιμίου, δεν υπάρχει· πλατεία Βασιλέως Παύλου. Υπάρχει στην συνείδηση των Τρικαλινών ότι υπάρχει πλατεία Αμερικανών. Κατά συνέπεια το θέμα είναι η μετονομασία της πλατείας Αμερικανών σε πλατεία Πολυτεχνείου. Η εκ των υστέρων προσπάθεια να επαναφερθεί παλαιό θέμα ονομασίας, είναι ανεδαφική. Πρέπει λοιπόν, το Δ.Σ. να εμμείνει στην απόφαση της μετονομασίας, αλλά για να κάνουμε μια υποχώρηση, να πάρουμε προσωρινά την πινακίδα, για να μη νομισθεί ούτε επί ελάχιστον ότι είμαστε παραβάτες και να μπορούμε να προσφύγουμε στο Συμβούλιο Επικρατείας.
ΧΡΟΝΗΣ: Γιατί παλιότερα δεν επιμείναμε στην μετονομασία μιας οδού σε οδό Δημοκρατίας, όπως είχε αποφασίσει το Δ.Σ.;
ΔΗΜΑΡΧΟΣ: Ήταν άλλο Δημ. Συμβούλιο.
ΤΣΑΓΚΟΥΛΗΣ: Σαν Συμβούλιο αιρετό και δημοκρατικό που είμαστε πρέπει να σεβασθούμε την γνώμη του Συμβ. Τοπωνυμιών. Εμείς τιμήσαμε την μνήμη των Ηρώων του Πολυτεχνείου, αλλά κρίνω σκόπιμο, ότι δεν πρέπει να έρθουμε σε αντίθεση με το κράτος. Το θέμα της μετονομασίας να έρθει άλλη μια φορά στο Δ.Σ. και να πάρουμε νέα απόφαση.
ΧΡΟΝΗΣ: Σέβομαι το Πολυτεχνείο.
ΔΗΜΑΡΧΟΣ: Δεν αμφιβάλω, γιατί κι εσύ και άλλοι υπήρξατε θύματα· της επταετίας.
ΧΡΟΝΗΣ: Λέγω ότι πρέπει να κατεβάσουμε την πινακίδα και μετά να κάνουμε την μετονομασία και αν δεν την δεχθεί το Συμβ Τοπωνυμιών να προσφύγουμε στο Συμβ. Επικράτειας.
ΣΤΟΦΑΣ: Να ζητήσουμε και να εμμείνουμε να μας στείλουν γνωμοδότηση του Συμβ Τοπωνυμιών. Να μας πει τι απόφαση πήρε.
ΛΑΜΠΡΟΥ: Η πρόταση του Ευαγγέλου είναι καλή. Να κατεβάσουμε την ταμπέλλα και να πάρουμε απόφαση μετονομασίας της πλατείας σε Πολυτεχνείου.
ΜΙΓΚΑΣ: Μα πρωτύτερα κ. Λάμπρου είπατε ότι δεν αποτελεί η πινακίδα παράβαση καθήκοντος.
ΜΠΟΥΛΟΓΕΩΡΓΟΣ: Θα επιμείνουμε στην απόφαση του Δημ. Συμβουλίου περί μετονομασίας, θα αφήσουμε την ταμπέλλα και θα την συντηρήσουμε να μη χαλάσει.
ΤΕΑΣ: Να γίνει μετονομασία και να διατηρηθεί και η ταμπέλα.
ΜΙΓΚΑΣ: Εκφράζω την λύπη μου για την απόπειρα υποτίμησης της προσφοράς του Πολυτεχνείου.
Τελικά το Δ.Σ. πήρε απόφαση μετονομασίας της πλατείας Βασιλέως Παύλου — Αμερικανών σε Ηρώων Πολυτεχνείου και προσφυγής στο Συμβούλιο Επικρατείας αν δεν εγκριθεί απ’ την Διοίκηση. Επίσης να μην κατέβει η πληροφοριακή πινακίδα που ανήρτησε το Δημοτικό Συμβούλιο.
Την ημέρα εκείνη ο συνάδελφος δημοσιογράφος Θύμιος Λώλης στα “Τρικαλινά Νέα” αποτύπωσε με τον δικό του τρόπο το θέμα της μετονομασίας της πλατείας και το Συμβούλιο τοπωνυμιών.
Άτοπα τοπωνυμικά…
Άγνωστο είναι ποια τύχη θάχει και η τρίτη απόφαση —η απόπειρα— του Δημοτικού μας Συμβουλίου, να μετονομάσει την κεντρική πλατεία Βασιλέως Παύλου ή Αμερικανών, σε πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου, για να τιμήσει έτσι το φοιτητικό ολοκαύτωμα που άνοιξε και φώτισε το δρόμο της μεταπολίτευσης Ίσως όμως δεν έχει τόση σημασία η έγκριση ή εκ νέου απόρριψη της μετονομασίας —αφού είναι καθαρά θάμα αποδοχής και καθιέρωσης της απ’ το λαό— όσο τα ερωτηματικά που δημιούργησε στην κοινή γνώμη όλη τούτη η ιστορία, για τις θέσεις και το ρόλο του Συμβουλίου Τοπωνυμιών.
Τι είναι τέλος πάντων αυτό το περιβόητο Συμβούλιο που υπερακοντίζει τους ύμνους του επίσημου κράτους (Τσάτσου, Καραμανλή, αρχηγού κομμάτων) για την προσφορά του Πολυτεχνείου κι’ απαγορεύει στις Νομαρχίες να εγκρίνουν κάθε απόφαση απότισης φόρου τιμής, με την μορφή μετονομασίας, πλατειών κι’ οδών στις πόλεις και τα χωριά αυτού του τόπου που γέννησε και εξέθρεψε και ενέπνευσε τα παιδιά του Πολυτεχνείου; Να υποθέσουμε πως παίζει το ρόλο κράτους εν κράτει με στεγανά απ’ την κυβέρνηση και δικές του εθνικές γραμμές, ξεκομμένες απ’ την ελληνική πραγματικότητα και την κοινή γνώμη; Τι μπορεί να υποθέσει κανένας γι’ αυτό το Συμβούλιο που φράσει το δρόμο -αυτό μόνο— στην αναγνώριση και καθιέρωση τού Πολυτεχνείου και «διαρρηγνύει τα ιμάτια του» για την πινακίδα του Δήμου μας πιάνω στην πλατεία, τη στιγμή που μας πνίγουν ακόμα γύρω τα κατάλοιπα της τουρκοκρατίας, των περιπετειών ή των καταδικασμένων καταστάσεων;
Πάντως ότι και να συμβαίνει απ’ όλα αυτά, η αγνόηση του Συμβουλίου τοπωνυμιών —που εφάρμοσε το Δημοτικό Συμβούλιο—— ίσως είναι η μοναδική διέξοδος. Αφού η καθιέρωση δεν περνάει ποτέ απ’ τις αρτηριοσκληρωτικές διαδικασίες αναγνώρισης της εθνικής μας ιστορίας, παρά μόνο απ’ τις καρδιές και τα πατριωτικά αισθήματα.
Έτσι θέλει, δεν θέλει, το Συμβούλιο τοπωνυμιών, θα κάνει τόπο να περάσει η πλατεία Πολυτεχνείου, αφού το Δημ. Συμβούλιο εκφράζει την κοινή γνώμη των Τρικαλινών. Για να τεθεί τέρμα σ’ ένα άτοπο.
Ε. ΛΩΛΗΣ
