Ο αντιπρόεδρος του ΣΕΓΑΣ Ηλίας Μισαηλίδης στα ιστορικά αθλητικά ντοκουμέντα, στο Δελτίο του ΣΕΓΑΣ (Μάϊος – Ιούνιος 1990) αναφέρει ότι στα Τρίκαλα το 1906 οργανώθηκαν αθλητικοί αγώνες στο πρόγραμμα των οποίων συμμετείχε η ομάδα του «Πειραϊκού Γ.Σ.», που μάλλον πρέπει να έπαιξε και να νίκησε την ομάδα του «ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ Γ.Σ.» και του «ΕΘΝΙΚΟΥ Γ.Σ.», ο οποίος θεωρείται και πατέρας του ελληνικού ποδοσφαίρου.
Στην εφημερίδα των Τρικάλων «ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΣ» (αριθ. φύλλου 776, της 14-9-1908) αναφέρεται ότι στα Τρίκαλα, εκτός των Πανελληνίων αγώνων στίβου που έγιναν στις 7, 8 και 9 Σεπτεμβρίου 1908, έγιναν και αγώνες ποδοσφαίρου, όπου νικήτρια αναδείχθηκε η ομάδα του Ομίλου Αθηνών, που νίκησε τις ομάδες του Γ.Σ. Βόλου και του Πειραιά. Πρόεδρος του «Γ.Σ. ΤΡΙΚΑΛΩΝ» τότε ήταν ο δραστήριος και φιλοπρόοδος έμπορος Δ. Νακόπουλος, που διετέλεσε και Δημοτικός Σύμβουλος κατά την περίοδο 1914-1928 (πέθανε τον Ιούνιο του 1941).
Ύστερα από τους Πανελληνίους αγώνες στίβου, που έγιναν στα Τρίκαλα με οργανωτή τον Γυμναστικό Σύλλογο Τρικάλων στις 7,8 και 9 Σεπτεμβρίου 1908, άρχισε να γίνεται συζήτηση για το άθλημα του ποδοσφαίρου, χωρίς όμως να παρουσιάζεται έστω και ελάχιστη δράση.
Γύρω στα 1914-15 άρχισε δειλά-δειλά να φαίνεται κάποια λάμψη. Μερικοί νέοι στις συνοικίες συγκροτούν ομαδούλες και αρχίζουν να παίζουν ποδόσφαιρο με μπάλες πάνινες, από νήματα, λαστιχένιες τόπες και, αργότερα, δερμάτινες, που ήταν σπάνιες και ακριβές.
Οι Βαλκανικοί πόλεμοι και η Μικρασιατική Καταστροφή δεν άφησαν περιθώρια για αθλητική απασχόληση των νέων. Έτσι, τα νιάτα των Τρικάλων είχαν για απασχόλησή τους την δουλειά (φτώχεια), το κρασί, το τραγούδι, τον πετροπόλεμο, τον χιονοπόλεμο και διάφορα άλλα παιχνίδια.
Στην εφ. «Θάρρος» της 30-5-1920 δημοσιεύεται η πρώτη είδηση για κάποιον ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ μαθητικών ομάδων Καρδίτσας και Τρικάλων: «Αύριον την 6ην μ.μ., κατόπιν προσκλήσεως της ποδοσφαιρικής ομάδος Καρδίτσης προς την ποδοσφαιρικήν ομάδα Τρικάλων, θα γίνουν εις Καρδίτσαν αγώνες, των οποίων αι εισπράξεις θα διατεθούν υπέρ του Γυμναστικού Συλλόγου. Εις τους αγώνας δύνανται να παραστούν οι γονείς και κηδεμόνες των καλουμένων μαθητών, καθότι δι’ αυτούς θα είναι η είσοδος ελευθέρα. Την ομάδα Καρδίτσης αποτελούν οι μαθηταί του εκεί Γυμνασίου: Ανδρούτσος Β., Βαρσάμης X., Δρόσος Κ., Καραγεωργίου Δ., Κλαπανάρας Γ., Κόκκινος Θ., Παπάλας Α., Μαλαμούλης Κ., Σαδούκας Α., Τσιμπίδας Δ., με αρχηγόν τον Γεώρ. Κονταξήν, και την ομάδα των Τρικάλων οι μαθηταί: Αβδελιώτης Α., Αστεριάδης Μ., Δερπανόπουλος Μ., Καλλιάγρας Σ., Κρίκκης Π., Νάστος Κ., Παππάς Γ., Χατζηγάκης Μ., Χατζής Η., Τελειώνης Γ., Ράπτης Ν., με αρχηγούς τον Κ. Παπαλεξίου και Δ. Οικονομίδην».
Το 1922-1923, ύστερα από την Μικρασιατική Καταστροφή, εμφανίζονται στα Τρίκαλα οι πρώτες συνοικιακές ανεξάρτητες ομαδούλες, όπως «Α.Σ. ΔΕΛΦΙΝΙ», «Α.Σ. ΦΟΙΒΟΣ», που σίγουρα αποτέλεσαν το πρώτο έμψυχο υλικό, αλλά και σίγουρα το προζύμι του Τρικαλινού ποδοσφαίρου.
Να μερικά ονόματα των πρώτων αυτών παικτών, που δίκαια είναι οι κούκοι του Τρικαλινού ποδοσφαίρου: «Δελφίνι»: Σωτήρης Ζαφειρόπουλος, Κώστας Αστεριάδης, Βαγγέλης Ζώγρας, Μουχτίν Καχρεμάν, Φώτης Κατσιάμπας, Αντώνης Τριανταφύλλου, Αυγερινός Πάσχος, Μπουτουβάλης, Γ. Μπαλογιάννης, Στεργίου. «Φοίβος»: Γ. Κωτούλας, Μηλιώνης, Ν. Μαράβας, Κ. Τσιτσάνης, Θ. Μπίλης, Π. Μαράβας, Αθαν. Φίτσιος, Τσιτσόπουλος, Ν. Τσιτσάνης, Χρ. Ράδος.
1923: Η πρώτη επίσημη ποδοσφαιρική ομάδα
Μια μεγάλη κίνηση παρουσιάζεται από τα δραστήρια μέλη και τους φίλους του Μουσικογυμναστικού Συλλόγου Τρικάλων, αλλά και από τους νέους που γύρισαν από τον Στρατό, με επικεφαλής τον Αλέκο Πιτυρίγκα, και αποφασίζεται να ιδρυθεί ποδοσφαιρικό τμήμα στον Σύλλογο. Την κίνηση αυτή βοήθησαν οι τότε παράγοντες, αλλά και πολλά άλλα άτομα με κύρος και δύναμη, καθώς και όλοι σχεδόν οι νέοι της πόλης, που είχαν αρχίσει να παίζουν. Το όνομα της πρώτης ομάδας του Μουσικογυμναστικού Συλλόγου Τρικάλων είναι «Διάπλασις Νέων Τρικάλων».
Ο πρωτοδιδάσκαλος του ποδοσφαίρου στα Τρίκαλα είναι ο Αλέκος Πιτυρίγκας, που έπαιξε ποδόσφαιρο από το 1915 ως μαθητής, αλλά και ως στρατιώτης από το 1919 μέχρι το 1922 στην Σμύρνη, όπου υπηρετούσε και ο οποίος, παράλληλα με τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις, ήταν και ποδοσφαιριστής της στρατιωτικής ομάδας που έδινε φιλικούς αγώνες με ομάδες της Σμύρνης, όπως ο Πανιώνιος, ο Απόλλων και διάφορες στρατιωτικές ομάδες Εγγλέζων και Γάλλων. Ερχόμενος στα Τρίκαλα, ύστερα από τη λήξη της θητείας του το 1923, ανέλαβε να δημιουργήσει μια ομάδα επίσημη στα Τρίκαλα και τα κατάφερε. Αξίζει να σημειωθεί ότι μαζί του κουβάλησε από την Σμύρνη αρκετές μπάλες, φανέλες και παπούτσια άρβυλα (με σκάρες για να μην γλιστρούν).
Έτσι, στα μέσα του 1923, η ομάδα «Διάπλασις Νέων Τρικάλων» αρχίζει πλέον την οργανωμένη δράση της. Συγχρόνως με τον Αλ. Πιτυρίγκα, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στο ποδόσφαιρο, δρα και ο Γ. Τούφας, που και αυτός έπαιξε ποδόσφαιρο από το 1915, αλλά και στη Σμύρνη ως στρατιώτης, που ήταν άμεσος συνεργάτης του. Επίσης, μεγάλο ρόλο έπαιξε και ο άριστος ποδοσφαιριστής Γ. Μουσούρης, που προερχόταν από την ομάδα της Πέρα Κλαμπ Κωνσταντινουπόλεως (σημερινή Α.Ε.Κ.). Αυτοί μαζί, κατά κάποιο τρόπο, δίδαξαν ορθό ποδόσφαιρο, έτσι που το άθλημα να πάρει σάρκα και οστά, ώστε, σε λίγα χρόνια, να έχει μεγάλη εξέλιξη και να δώσει την ευκαιρία, ύστερα από 5 χρόνια, να δημιουργηθούν καινούργιες ομάδες. Παρόλα αυτά, τα πρώτα χρόνια οι παίκτες ήταν απροσάρμοστοι στην τέχνη του ποδοσφαίρου και πολλές φορές έπαιζαν άγρια και ενστικτωδώς σαν μια ανάγκη φυσική του οργανισμού. Η τεχνική κατάρτιση ήταν άγνωστη και ήρθε με τον χρόνο αργά και σταθερά.
Τα ονόματα της πρώτης ποδοσφαιρικής ομάδας:
Γιαννουσόπουλος Ανδριανός – τερματοφύλακας, Μουσούρης Γεώργιος – οπισθοφύλακας, Λάσχος Μιχαήλ – οπισθοφύλακας, Σιούγας Βαγγέλης – κέντρο, Πάσχος ή Αγόρωφ Αυγερινός – κέντρο, Τούφας Γεώργιος – κέντρο, Ζαφειρόπουλος Σωτήριος – κυνηγός, Μαλικιώσης Λάμπρος – κυνηγός, Σχημόπουλος Γεώργιος – κυνηγός, Μπούρας Νικόλαος – κυνηγός, Πιτυρίγκας Αλέκος – κυνηγός, ο περίφημος, τότε, Ακίλας (ο δυνατός), Σιούγας Γεώργιος – κέντρο.
Αυτοί αποτελούσαν πάντα την βασική ενδεκάδα.
Επίσης έπαιζαν και οι: Μπουντούρης Γεώργιος, Κατσιάμπας Φώτης, Μπετίν. Χρέη προπονητή, για λίγο διάστημα, έκανε ο υπίλαρχος Χονδρός Αθανάσιος. Ο ίδιος έκανε και χρέη διαιτητή.
Οι πρώτοι επίσημοι αγώνες
Στις αρχές Ιουλίου 1923 έγιναν στα Τρίκαλα οι πρώτοι επίσημοι ποδοσφαιρικοί αγώνες. Η «Διάπλασις των Νέων Τρικάλων» είχε καλέσει τον Ποδοσφαιρικό Όμιλο Βόλου «Πηλέα» και τον Γυμναστικό Σύλλογο Βόλου.
Στις 25 Μαΐου 1924 διεξήχθη στα Τρίκαλα, στο Πεδίον του Άρεως, ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ της «Διαπλάσεως Νέων Τρικάλων» και της Γεωργικής Σχολής Λαρίσης, με νίκη της Τρικαλινής ομάδας. Κύριος συντελεστής της νίκης ήταν ο αείμνηστος λογοτέχνης Νίκος Μπούρας. Για τον αγώνα αυτόν το «Θάρρος» της 28-5-1924 έγραψε: «… Όταν εσημειώθη η νίκη της Τρικαλινής ομάδος, οι χιλιάδες του μικροκόσμου, ιδίως των θεατών, εξέσπασαν εις ζητοκραυγάς και χειροκροτήματα. Ο κύριος δε νικητής, ο μαθητής κ. Νίκος Μπούρας, επικόμισε ενθουσιοδέστατα σχόλια και επευφημίας. Εις την επιδεξιότητα αυτού οφείλεται η νίκη κατορθώσαντος διά δεξιωτάτου λακτίσματος να περάση το τέρμα το τόπι. Δεν ήτο όμως κατάλληλον το πεδίον διά τους αγώνας», επειδή γλιστρούσε το φρεσκοκομμένο χόρτο… Το γήπεδο του Πεδίου του Άρεως είχε μεγαλύτερες διαστάσεις από τις προβλεπόμενες, κατά τους κανονισμούς. Έτσι σχεδόν όλες οι φιλοξενούμενες ομάδες (όπως ο Κεραυνός Βόλου, η Αναγέννησις Καρδίτσας κ.ά.), έχαναν στο γήπεδο αυτό, αφού χάνονταν μέσα στον απέραντο χώρο, που απαιτούσε μεγάλη αντοχή, και δικαίως παραπονούνταν γιατί το δικό τους γήπεδο σχεδόν ήταν το μισό από των Τρικάλων.
Οι παίκτες αυτοί, σχεδόν όλοι τους, έπαιξαν μέχρι το 1929. Πολλοί απ’ αυτούς ήταν συγχρόνως και αθλητές του Μουσικογυμναστικού Συλλόγου Τρικάλων.
Η περίοδος 1926 – 1928
Η Διάπλασις Νέων Τρικάλων (Δ.Ν.Τ.), με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Μουσικογυμναστικού Συλλόγου και με έγκριση της τροποποίησης του Καταστατικού από το Πρωτοδικείο Τρικάλων, ονομάζεται Π.Ο.Τ. «ΑΧΙΛΛΕΥΣ», όνομα που διατηρεί μέχρι το 1937. Πρόεδρος του Μουσικογυμναστικού Συλλόγου και του ποδοσφαιρικού τμήματός του σαν «Διάπλασης Νέων Τρικάλων» και Π.Ο.Τ. «Αχιλλεύς» ήταν συνεχώς από το 1914 μέχρι το 1929 ο Δ. Νακόπουλος και γραμματέας ο Αλ. Κουσκολέκας, από δε το 1929 μέχρι το 1932 ο Φίλ. Χριστοδήμος. Η ομάδα αυτή, που λέγεται το 1924 Δ.Ν.Τ. και στη συνέχεια από το 1926 Π.Ο.Τ. «Αχιλλεύς», είχε στη δύναμή της άξιους παίκτες-αθλητές και γεμάτους φλόγα, οι οποίοι, έμειναν στην ιστορία της σαν λαμπροί ποδοσφαιριστές αλλά και, πολλοί από αυτούς, σαν έξοχοι αθλητικοί παράγοντες, αργότερα. Το 1928, το 1929 και 1930 νέα ταλέντα κάνουν την εμφάνισή τους στο ποδοσφαιρικό στερέωμα των Τρικάλων.
Στις 15-5-1926 ο Μουσικογυμναστικός Σύλλογος Τρικάλων – Τμήμα Ποδοσφαιρίσεως προσκαλεί διά του τύπου τους νέους να προσέλθουν «προς εγγραφήν και καταρτισμόν Β’ ομάδων».
Στις 12-9-1926 διεξήχθη ποδοσφαιρικός αγώνας, μεταξύ της Α’ ομάδας του Μουσ/κού Συλλόγου Τρικάλων και του 5ου Συντάγματος Πεζικού, ο οποίος έληξε ισόπαλος.
Στις 3-7-1927 έγινε νέος αγώνας μεταξύ των ιδίων ομάδων.
Σε ανταπόκριση από τα Τρίκαλα το περιοδικό «Αθλητισμός» της 22-5-1928 μεταξύ των άλλων γράφει: «Και εις το ποδόσφαιρον παρατηρείται ζωηρά κίνησις. Κατόπιν προσκλήσεως του Μουσικογυμναστικού Συλλόγου πρόκειται να κατέλθη ενταύθα η ομάς της Αβερωφείου Γεωργικής Σχολής Λαρίσσης».
Επίσης το ίδιο περιοδικό μας πληροφορεί ότι στις 3-6-1928 έγιναν αρχαιρεσίες στον Μουσικογυμναστικό Σύλλογο Τρικάλων και εξελέγη νέα διοίκηση: Ιωάννης Κιοσσές – πρόεδρος, Λέων. Τζαμγιώζης – αντιπρόεδρος, Β. Τσιπώρης – γραμματέας, Ιωάνν. Παπαπολυμέρου – ταμίας, Αλέξ. Πιτυρίγκας – έφορος γυμναστικού, Στ. Παπαστεφάνου – έφορος μουσικής, Γεώργιος Τούφας, Ηλ. Λεβής, Αρ. Τσιγάρας, Στ. Κατσίκης, Λεων. Μπεκόπουλος και Γ. Μπαλιάκος – μέλη.
Η περίοδος 1928 – 1938
Η περίοδος αυτή θεωρείται, για το τρικαλινό ποδόσφαιρο, σημαδιακή. Είναι η εποχή που άνοιξαν οι ποδοσφαιρικές πόρτες και οι νέοι, ομαδικά, κατακλύζουν τις συνοικιακές αλάνες και τα υποτυπώδη γήπεδα, αφού η στρογγυλή θεά τους έχει τρομερά συγκινήσει και μαγνητίσει. Έτσι, δημιουργήθηκε ένα υπέροχο φυτώριο, που, στη συνέχεια, τροφοδοτεί και πλουτίζει την ομάδα του Γ.Σ. Τρικάλων «ΑΧΙΛΛΕΥΣ» με νέα ποδοσφαιρικά ταλέντα, για να γράψουν μαζί με τους παλαιότερους (τους πρώτους) μια λαμπρή ποδοσφαιρική ιστορία.
Τα ονόματα αυτών των άξιων ποδοσφαιριστών που επί μία δεκαετία δόξασαν τα Τρίκαλα και άφησαν, για την εποχή τους, άριστες εντυπώσεις είναι:
— Χρίστος Τσιρογιάννης, που διακρίνεται για τα σωματικά και πνευματικά του προσόντα, ένας σπουδαίος τερματοφύλακας, που το όνομά του κυριαρχούσε στον ποδοσφαιρικό ορίζοντα της Θεσσαλίας. Ο Χρίστος είναι και καλός παίκτης του μπιλιάρδου, από τους καλύτερους στην Ελλάδα. Άνθρωπος καλόκαρδος και πολύ συμπαθής.
— Μιχάλης Λάσχος, οπισθοφύλακας, ταχύς, ευκίνητος και πανέξυπνος παίκτης, που, παρά το μικρό του ανάστημα, κρατούσε τη θέση του πάντα με επιτυχία.
— Αλέκος Κόλιας, οπισθοφύλακας, ο φόβος και ο τρόμος των αντιπάλων κυνηγών. Ένα γερό παλληκάρι με πλούσια προσόντα όχι μόνο ποδοσφαιρικά, αλλά και κλασικού αθλητή. Σωστός κέρβερος, που η φήμη του είχε απλωθεί σ’ όλη την Θεσσαλία.
— Νίκος Στεργίου, τερματοφύλακας αλλά και φορ. Παίκτης με άριστο ήθος, όπως και όλοι τότε οι ποδοσφαιριστές, δυνατός και ισάξιος του Τσιρογιάννη κάτω από τα δοκάρια. Ο Νίκος ήταν και αθλητής στίβου, δισκοβόλος και ακοντιστής του Γ.Σ.Τ. και έλαβε μέρος σε πανθεσσαλικούς και πανελλήνιους αγώνες με νίκες. Κάτοχος πανθεσσαλικών ρεκόρ.
— Αντώνης Ζολώτας, παίκτης του κέντρου αρκετά δυνατός, ψύχραιμος, ομαδικός και φιλότιμος.
— Αριστείδης Ντούλας, αμυντικός, πολυσύνθετος, ομαδικός και φιλότιμος.
— Στράτος Αρβανιτάκης, παίκτης αμυντικός, σκληροτράχηλος.
— Γιάννης Κωτούλας, παίκτης του κέντρου, πανέξυπνος, δυνατός.
— Κώστας Τσιτσάνης, αρκετά δυναμικός, ψύχραιμος, ήρεμος και πάντα αποδοτικός.
— Βασίλης Σύρος, ποδοσφαιριστής αμυντικός και του κέντρου. Πολύ σκληρός αλλά αθλητικός με πλούσια σωματικά προσόντα.
— Νίκος Παπαδόπουλος, έξω δεξιά, ταχύτατος, ντριπλέρ, εντυπωσιακός στις επελάσεις του. Δίκαια οι φίλαθλοι τον αποκαλούσαν «γατάκι», γιατί έπαιζε τη μπάλα όπως η γάτα το ποντίκι.
— Κώστας Γκίνος, μέσα δεξιά. Πολύ δυνατός παίκτης, φοβερός σουτέρ, κανονιέρης, ο γκολτζής της ομάδας και ο τρόμος των αντιπάλων τερματοφυλάκων.
— Νίκος Νικολαΐδης, ο κεντρικός κυνηγός, ο σέντερ-φορ της ομάδας, η πονηρή αλεπού που μυριζόταν το γκολ, ο παίκτης με την άριστη τεχνική κατάρτιση. Έξυπνος, ευέλικτος, επιδέξιος ντριπλέρ που ενθουσίαζε τους φιλάθλους.
— Κίμων Πυργιώτης, μέσα αριστερά. Μυαλωμένος παίκτης, ήρεμος, ομαδικός, τεχνίτης και άριστος πασαδόρος. Πάντα διακρινόταν.
— Κώστας Κατσιάμπας, έξω αριστερά. Αδελφός του Φ. Κατσιάμπα, που ήταν από τους πρώτους ποδοσφαιριστές της ομάδας. Ο Κ. Κατσιάμπας, ίσως ο καλύτερος εξτρέμ που πέρασε από την ομάδα των Τρικάλων. Ταχύς, με σέντρες ακρίβειας και φοβερός σουτέρ.
— Κώστας Σταγιαννίδης, ο θρυλικός «Ούγγρος». Έτσι τον ονόμασαν οι φίλαθλοι για το παλληκαρήσιο παιγνίδι του. (Η Ουγγαρία εκείνη την εποχή μεσουρανούσε ποδοσφαιρικώς στην Ευρώπη). Και σήμερα ακόμα οι παλιοί φίλαθλοι «Ούγγρο» τον φωνάζουν. Ο Κώστας Σταγιαννίδης ήταν προσφυγόπουλο από τη Μικρά Ασία και ζούσε στον προσφυγικό συνοικισμό. Σπάνιο ταλέντο τεχνίτη και δυναμικού ποδοσφαιριστή. Παίκτης αμυντικός του κέντρου (σέντερ-χαφ) ήταν ο κύριος οργανωτής του παιγνιδιού με την διπλή αποστολή του τότε σέντερ-χαφ. Αποστολή δύσκολη που χρειαζόταν μεγάλη προσπάθεια για την επιτυχία της.
Πίσω απ’ αυτούς τους βασικούς παίκτες υπάρχουν οι νέες ποδοσφαιρικές εφεδρείες. Πέντε ομάδες είχε τότε ο Σύλλογος, οργανωμένες. Την αναπληρωματική, την ομάδα των νέων, των εφήβων και μια ομάδα «τσικό». Η ψυχή των ομάδων αυτών ήταν το Διοικητικό Συμβούλιο, με πρωτεργάτες και καθοδηγητές τους Αλ. Πιτυρίγκα, Γ. Τούφα, Ζαχαρία Παπαζαχαρία, Αλκιβιάδη Κατσίκη κ.ά. Χρέη διαιτητών έκαναν στους φιλικούς και επίσημους αγώνες ο Αθ. Χονδρός, ο Πλ. Αναστασόπουλος, ο Αλ. Πιτυρίγκας, ο Γ. Τούφας και ο Π. Ιωαννίδης. Αυτοί ήταν οι πρώτοι επίσημοι διαιτητές στα Τρίκαλα.
Μερικοί από τους παραπάνω ποδοσφαιριστές έπαιξαν και μέχρι το 1937, που ήταν το τέλος της γενιάς αυτής των ποδοσφαιριστών.
Σημ.: Το κείμενο είναι μεταφορά από το βιβλίο του Βασιλείου Πελίγκου, «Αθλητική ιστορία των Τρικάλων», τ.β’ ποδόσφαιρο, Εκδοτικός οίκος Αδελφών Κυριακίδη, Θες/νικη.
Για την αντιγραφή: Σ.Α. Μπακοβασίλης
