Τα Τρίκαλα είναι μία από τις ελληνικές πόλεις που υπέφερε και δοκιμάσθηκαν δεινώς από τους διαφόρους κατακτητές και αυτό γιατί βρίσκεται στο σταυροδρόμι Ηπείρου — Θεσσαλίας.
Κατά τον 18ο και το πρώτο μισό του 19ου αιώνα είχε πολλές διακυμάνσεις ακμής και παρακμής συνεπεία λοιμών, πλημμυρών, πυρκαγιών, σφαγών, κλπ, παρ’ όλες όμως τις συμφορές αυτές κατά την εποχή αυτή και η Σχολή Τρίκκης λειτουργούσε με φωτισμένους διδασκάλους και λογίους γηγενείς ανέδειξε.
Αναφέρω μερικούς από την πλειάδα των διανοουμένων της εποχής εκείνης.
1) Άνθιμος Παππάς: Γεννήθηκε στα Τρίκαλα περίπου το 1775 ή 1776. Αξιόλογος ιεροδιάκονος διδάσκαλος, χειροτονήθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα αφού είχε περατώσει την φοίτηση στη Σχολή της Τρίκκης. Μετέβη στη Γερμανία για συμπλήρωση των σπουδών του, προσελήφθη δε ως διδάσκαλος στο Νεόφυτο της Ουγγαρίας το 1806 και αργότερα στη Βουδαπέστη το 1811. Μετέφρασε από τα Λατινικά το βιβλίο «Ονομαστικόν περί του παντός» (Grins Piclus) του διάσημου Τσέχου παιδαγωγού Κομενίου, (Comenius, Johann Amos,1592-1670).
ΕΡΕΥΝΑ – ΚΕΙΜΕΝΑ: Σ.Α. Μπακοβασίλης
2) Δοσίθεος Κόμας: Λόγιος ιερομόναχος ο οποίος άκμασε στις αρχές του 19ου αί. Γνώστης της ελληνικής καθώς και της γαλλικής και ρωσικής εξέδωσε στη Μόσχα το 1811 τρίγλωσσο Λεξικό. Το Λεξικό αυτό ήταν πλήρης συλλογή εύχρηστων λέξεων και φράσεων με ικανή ανάπτυξη όλων των μεταφορικών εννοιών και σημασιών.
3) Θεόδ. Ράκος: Φιλογενής και λόγιος. Αποπεράτωσε τις εγκύκλιες σπουδές στη Σχολή της Τρίκκης, μετέβη νέος εις Μασσαλία, και επιδόθηκε στο εμπόριο κερδίζοντας πολλά χρήματα. Είχε μεγάλη αγάπη προς τα γράμματα και καταγίνονταν έκτος του εμπορίου και με μελέτες και μεταφράσεις ωφελίμων βιβλίων. Το 1815 εξέδωσε στη Νεάπολη τη «Σύνοψη των επιστημών» εκ του Γαλλικού προς χρήση των νέων, και το 1820 εξέδωσε στο Παρίσι μετάφραση του Γαλλικού εμπορικού Κώδικα. Απεβίωσε στη Μασσαλία το 1852, αφιέρωσε διά διαθήκης την πλούσια βιβλιοθήκη του καθώς και ολόκληρη την περιουσία του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όπως αναφέρει ο Βρεττός Παπαδόπουλος.
4) Κων)νος Ζαχαρόπουλος ο και Νοσημάχος (1768-1826): Κατάγονταν από αρχοντική οικογένεια των Τρικάλων, ο Αλ. Χατζηγάκης πιθανολογεί την καταγωγή του από την Καστανιά. Αποφοίτησε τη Σχολή Τρίκκης, υπήρξε σχολάρχης στη Σχολή Τσαριτσάνης (1785—1790). Αργότερα μετέβη στην Νεάπολη της Ιταλίας όπου σπούδασε Ιατρική, και αναγορεύθηκε διδάκτωρ της Ιατρικής. Επέστρεψε ιατροφιλόσοφος στην πατρίδα του όπου και θα ασκούσε το επάγγελμα, αλλά λόγω -όπως ο ίδιος γράφει- της ταραχής στα Τρίκαλα της επικρατούσας δυστυχίας αναγκάστηκε να μετοικήσει στη Λάρισα οικογενειακώς. Λόγω ιατρικών επιτυχιών του ονομάσθηκε Νοσημάχος. Διεσώθησαν πολλές επιστολές του σε μερικές των οποίων αναγράφει ενδιαφέρουσες συνταγές.
Πέθανε το 1826 στη Λάρισα, όπου είχε εγκατασταθεί τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
5) Γεώργιος ή Γούλας Στεργόπουλος: Ο πατέρας του Στέργιος ήταν προύχοντας της επαρχίας Τρικάλων και τον ανέθρεψε με αγάπη και ενδιαφέρον προς μόρφωση του. Ο Γεώργιος μαθήτευσε υπό τον εξαίρετο διδάσκαλο Στέφανο Σταμκίδη τον εκ Κοζάνης και διέπρεψε στα γράμματα και το ήθος. Συνέταξε ποίημα στο οποίο στιγμάτιζε τις θηριωδίες του Αλή Πασά παρουσιάζοντάς τον ως κύκλωπα. Τον κάλεσαν στα Ιωάννινα μετά από προδοσία αντιζήλου προύχοντα και οδηγήθηκε στην αγχόνη σε ηλικία 30 ετών.
6) Γαβριήλ ο Τρίκκης: Γεννήθηκε στα Τρίκαλα και μαθήτευσε στη Σχολή Τρίκκης κοντά στον Στέφανο Σταμκίδη. Ανήλθε στον επισκοπικό θρόνο υπηρετώντας με αγάπη και φόβο θεού το ποίμνιο του από 1801 — 1816. Κατείχε πολύ καλά την ελληνική παιδεία, ενώ συνέταξε διάφορα επιγράμματα.
