Η ζωαγορά της πόλης μας, ήταν -πριν λίγα χρόνια- ένα μεγάλο και ζωτικό κεφάλαιο της τοπικής οικονομίας. Και μια μεγάλη αρτηρία, τροφοδοσίας της αγοράς, όχι μόνο του νομού μας, αλλά και άλλων περιοχών. Όταν η κτηνοτροφία ζωογονούσε οικονομικά τον τόπο μας και δεν είχε μαραζώσει -όπως σήμερα- η ζωαγορά των Τρικάλων βρίσκονταν στο επίκεντρο του γενικότερου ενδιαφέροντος. Παρά τα όποια προβλήματα που δημιουργούσε με τη λειτουργία της. Οι παλιότεροι Τρικαλινοί θυμούνται την ζωαγορά, που ήταν το πιο ζωτικό ίσως κομμάτι της εβδομαδιαίας αγοράς κάθε Δευτέρα και συγκέντρωνε το ενδιαφέρον και της δημοτικής αρχής. Μάλιστα, για την διευκόλυνση των γεωργοκτηνοτρόφων της περιοχής -και όχι μόνο- που συνέρρεαν στα Τρίκαλα για τις αγοραπωλησίες των ζώων, μικρών – μεγάλων, είχαν κατασκευαστεί μόνιμα, μεγάλα και πρωτοποριακά για την εποχή εκείνη, τσιμέντινα στέγαστρα. Στο χώρο της παλιάς -όπως χαρακτηρίζονταν- ζωαγοράς, που επί δεκαετίες λειτουργούσε στην ακραία, τότε περιοχή Βοίλα, στο τέρμα της οδού Περσεφόνης, όπου σήμερα η πλατεία της ΔΕΗ, συγκεντρώνονταν κάθε Δευτέρα και όχι μόνο πολυάριθμα ζώα προς πώληση. Και τα προβλήματα που αναπόφευκτα δημιουργούσε: η παρουσία τους, επισημαίνει και το πρωτοσέλιδο σχόλιο των «Τρικαλινών Νέων», της 26ης Αυγούστου 1964 -που θα θυμίζει και ένα θεσμό, που σήμερα έσβησε, με την μεταβολή των συνθηκών στις συναλλαγές αγοραπωλησίας των ζώων. Με τον τίτλο, λοιπόν. «Να ληφθούν μέτρα δια την ζωαγοράν μας», αναγράφονται τα εξής: Η ζωαγορά της πόλεως μας, είναι ο οικονομικός πνεύμων αυτής εις την καλήν λειτουργίαν αυτής και στηρίζεται και η οικονομική κίνησις των εμπόρων και επαγγελματοβιοτεχνών. Καθήκον επομένως της δημοτικής αρχής είναι να λαμβάνει πάντα τα μέτρα δια των μεγαλύτερων αξιοποίησίν της: Να επισκευασθούν οι δρόμοι, οι οδηγούντες εις αυτήν και να τηρήται σχολαστική καθαριότης των χώρων. Να διευκολυνθούν ζώα και άνθρωποι εις την παραμονήν των. Να διευθετηθή η στάθμευσις των κάρρων, εις άλλον χώρον και να μη παραμένουν τούτα εις τον χώρον, όπου και τα ζώα. Γενικά να ληφθούν μέτρα ώστε να εξυπηρετούνται οι γεωργοκτηνοτρόφοι και να διευκολύνονται εις την έκθεσιν και πώλησιν των ζώων των. Επί του παρόντος πρέπει να διευθετηθεί το θέμα της σταθμεύσεως των τροχοφόρων, δια τον οποίον πολλά παράπονα ακούονται. Και πιστεύομεν ότι θα διευθετηθεί το ταχύτερον».
Δύο τοπικοί θεσμοί που χάθηκαν σιγά-σιγά
Η εβδομαδιαία ζωαγορά των Τρικάλων, παράλληλα με την εβδομαδιαία αγορά, αλλά και η ετήσια, ζωοπανήγυρη της πόλης μας, ήταν δυο θεσμοί βαθιά ριζωμένοι, που όμως σιγά – σιγά έσβησαν. Σαν μοιραία συνέπεια και της μείωσης της κτηνοτροφίας, αλλά και της αλλαγής στις σχέσεις εμπόρων και κτηνοτρόφων. Έτσι σήμερα οι ζωέμποροι και οι κρεοπώλες, αλλά και όσοι μεμονωμένοι πολίτες θέλουν να αγοράσουν ζώα προς σφαγή ή για «έχος», δεν περιμένουν να «κατεβούν» οι κτηνοτρόφοι στο ζωοπάζαρο των Τρικάλων, αλλά με τα αυτοκίνητα πηγαίνουν οι αγοραστές στον τόπο που παραμένει ακόμα «ζωντανή» η κτηνοτροφία. Όμως και η ζωαγορά και το ετήσιο ζωοπάζαρο κατόρθωναν να κρατούν το ενδιαφέρον όλων και μέχρι πριν μερικά χρόνια. Ιδιαίτερα δε την δημοτική αρχή, που καλούνταν κάθε τόσο να δώσει λύση στα όποια προβλήματα δημιουργούσε η λειτουργία τους. Έτσι η μεν αρχαία ζωαγορά, όταν η γύρω περιοχή άρχισε να οικοδομείται, στην δεκαετία του 1960 αντιμετώπισε την μεταφορά της, σε πιο ακραίο σημείο. Και τελικά πήγε και λειτούργησε -ενώ υπάρχει τυπικά και σήμερα- στη «μεριά» του συνοικισμού Πύργου. Η δε ζωοπανήγυρη, καταργήθηκε και παρέμεινε μόνο εμποροπανήγυρη. αφού ούτε ανάλογος χώρος για την έκθεση ζώων προς πώληση, όπως παλιά, υπάρχει, ούτε και κτηνοτρόφοι που περιμένουν το παζάρι του Σεπτέμβρη για να πωλήσουν.
Τα παλιότερα, λοιπόν, χρόνια η δημοτική ζωαγορά, λειτουργούσε στην περιοχή του μύλου Βοίλα, που ήταν ακάλυπτος χώρος, χωράφια, μποστάνια και οδηγούντο εκεί πολλά ζώα, μικρά και μεγάλα, προς πώληση. Έτσι, μοιραία, δημιουργούνται και αυξημένα προβλήματα καθαριότητας και κυκλοφορίας των κάρων. Αυτά που καλούνταν η δημοτική αρχή του 1964 να λύσει.
Μια συγκλονιστική σύγκρουση
Όμως, εκείνη την δεκαετία, εκείνο που απασχόλησε τους Τρικαλινούς δεν ήταν τόσο η ανάγκη αυξημένης καθαριότητας στο χώρο της παλιάς ζωαγοράς, αλλά το θέμα, που προέκυψε, γύρω από το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ακινήτων, πάνω στο οποίο κτίστηκαν, από τον αείμνηστο Δήμαρχο Τρικάλων Θεόδ. Θεοδοσόπουλο, τα ειδικά τσιμέντινα στέγαστρα και της γύρω περιοχής. Με το κομμάτι αυτό της τοπικής απορίας, ασχολήθηκε η στήλη και σε προηγούμενη αναφορά της. Όμως, με την σημερινή αφορμή, αξίζει να καταγραφεί και πάλι, η πολύχρονη και οξύτατη σύγκρουση που προκλήθηκε γύρω απ’ την ανεύρεση στα αρχεία του Δήμου -από τον αείμνηστο Δήμαρχο Γιάννη Μάτη- μιας έγγραφης δήλωσης της Σοφίας Θεόδ. Θεοδοσοπούλου, συζύγου του πρώην Δημάρχου, ο οποίος, στο μεταξύ είχε πεθάνει. Με την δήλωση αυτή, η συγκεκριμένη Τρικαλινή επώνυμη οικοδέσποινα, δώριζε -μετά παρέλευση ενός χρονικού διαστήματος- στο Δήμο όλη την ιδιόκτητη έκταση, ιδιοκτησίας της, πάνω στην οποία ο σύζυγός της Δήμαρχος έκανε τα στέγαστρα της ζωαγοράς -που ήταν ένα από τα σπουδαιότερα, τότε έργα της δημαρχίας του (Ρολόγι Φρουρίου, κεντρική πλατεία κλπ.).
Όταν δημοσιοποιήθηκε η ανεύρεση αυτής της λίγο ξεχασμένης δήλωσης – δωρεάς, συνέπεσε και η πυρκαγιά στα ξύλινα παραπήγματα που στεγάζονταν οι υπηρεσίες του Δήμου Τρικάλων, μετά τον σεισμό του 1954, στο οικόπεδο, όπου αργότερα κτίστηκε το σημερινό Δημαρχείο. Και το γεγονός αυτό, έδωσε αφορμές σε μια ακατάσχετη φημολογία, για τους δράστες και τους στόχους τους. Ανεξάρτητα όμως από αυτούς, ξεκίνησε τότε μία πολύχρονη σύγκρουση κορυφής, σε δημοτικό επίπεδο, που εκδηλώνονταν με πολύωρες και ολονύκτιες συζητήσεις στο Δημοτικό Συμβούλιο, ανάμεσα στην πλειοψηφία του Δημάρχου Μάτη και της μειοψηφίας που εκφράζονταν από τον αείμνηστο Γιάννη Θεοδοσόπουλο, αδελφό του Δημάρχου Θεοδοσίου Θεοδοσοπούλου. Η οποία σταμάτησε μόνον όταν ο Άρειος Πάγος, όπου προσέφυγε τελικά ο Δήμαρχος Μάτης -που φρόντισε να διασώσει αντίγραφα της περιβόητης δήλωσης Σοφίας Θεοδοσοπούλου- για να ανατρέψει αποφάσεις δικαστηρίων, αποφάσισε οριστικά και αμετάκλητα ότι δεν είναι ισχυρά εκείνη η δήλωση. Μια απόφαση για την σκοπιμότητα και το παρασκήνιο της οποίας ο αείμνηστος Τρικαλινός νομομαθής συνταγματολόγος και πολιτικός Αλέξανδρος Βαμβέτσος έγραψε σε Αθηναϊκή εφημερίδα της εποχής, το περιβόητο άρθρο του «Ο Άρειος Πάγος ηυτοκτόνησεν»…
Η συνέχεια
Πάντως, η απόφαση εκείνη του Αρείου Πάγου, παράλληλα με άλλα προβλήματα που δημιουργήθηκαν απ’ την ραγδαία ανοικοδόμηση της περιοχής, επέβαλαν στο Δήμο την αποδέσμευση της επίδικης έκτασης της παλιάς ζωαγοράς και την μεταφορά της σε άλλη δημοτική ιδιοκτησία. Κάτι που έγινε τελικά, αργότερα, σε θέση έξω απ’ τον Κόκκινο Πύργο. Σήμερα η έκταση της παλαιάς δημοτικής ζωαγοράς, κτίζεται με ραγδαίους ρυθμούς και ξεφύτρωσαν και ξεφυτρώνουν πολυκατοικίες – μεγαθήρια, που τίποτα απολύτως δεν θυμίζουν την ιστορία. Η μόνη ανοικτή έκταση που παραμένει ακόμα αδόμητη, είναι αυτή που λειτουργεί αυτές τις μέρες η εμπορική έκθεση, προ του κτιρίου της ΔΕΗ.
Και για να κλείνουμε την μικρή αυτή αναφορά στην δημοτική ζωαγορά και την μακρόχρονη διαδρομή της, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί και η λεπτομέρεια πως ο χώρος που απέμεινε πια ελεύθερος, είχε παραχωρηθεί κάποτε, τις μέρες της δικτατορίας, για την ανέγερση του Διοικητηρίου των Τρικάλων, σχέδιο όμως που παρέμεινε μόνο στα χαρτιά. Και ασφαλώς δεν θα μπορεί να πραγματοποιηθεί σήμερα, με την πραγματικότητα που έχει δημιουργηθεί στην περιοχή αυτή της πόλης, όπου κάποτε μύριζε βουνιά και σήμερα αποπνέει τσιμέντο. Ότι, άλλωστε, συμβαίνει και με την περιοχή, όπου γίνονταν μέχρι και πριν 2 δεκαετίες το ζωοπάζαρο, κάθε Σεπτέμβρη, στα πλαίσια του Τρικαλινού παζαριού.
Για την αντιγραφή: Σ.Α. Μπακοβασίλης
