Ο Γυμναστικός Σύλλογος Τρικάλων έχει μια πλούσια παράδοση 123 χρόνων και η ιστορία του είναι γεμάτη από πολυάριθμες νίκες και θριάμβους, που κατήγαγε κατά καιρούς σ’ όλους τους τομείς του κλασσικού αθλητισμού. Ιδρύθηκε το 1896. Έναυσμα για την ίδρυσή του αποτέλεσε ένα άρθρο, που δημοσιεύτηκε στις 22 Απριλίου του 1896 στην τότε εβδομαδιαία τοπική εφημερίδα «Αναγέννησις», που μετέπειτα έγινε καθημερινή, γραμμένο από τον ίδιο τον ιδρυτή της αείμνηστο Γιάννη Θεοδωρόπουλο. Αυτό το άρθρο με τον τίτλο «Γυμναστικός Σύλλογος» είχε ως εξής:
«Είναι αίσχος εις την πόλιν μας, την τετάρτην κατά πληθυσμόν του Βασιλείου, να μείνη άνευ Γυμναστικού Συλλόγου. Ούτος προώρισται ν’ αναπτύξη την φθισιώσαν ήδη νεολαίαν μας, την εν τους καφενείοις ένδιαιτωμένην. Δεν απαιτείται μεγάλη δαπάνη, όχι. Αρκεί μόνον η ομόθυμος υποστήριξίς των συμπολιτών μας, αρκεί η έγγραφή μελών. Ο Γυμναστικός Σύλλογος είναι ανάγκη να γείνη και προς τούτο πρέπει όλοι να συντείνωμεν».
Λίγες μέρες μετά την δημοσίευση του άρθρου αυτού συνήλθαν στην αίθουσα του Πρωτοδικείου της πόλης μας πολλοί Τρικαλινοί, νεαρής ιδίως ηλικίας, για την ίδρυση του Γυμναστικού Συλλόγου.
Σχετικά η «Αναγέννησις» έγραφε τότε (φύλλο 27 Απριλίου 1896): «Την παρελθούσαν Κυριακήν περί την 11ην ώραν συνελθόντες πολλοί εκ των συμπολιτών μας εν τη αιθούση του Πρωτοδικείου, μετά επιτυχή και ενθουσιώδη προσλαλιάν του κ. Νικ. Δ. Δημάκη προς την συνέλευσιν, εξάραντος δι’ αυτής το μεγαλείον και την σπουδαιότητα τοιούτου εθνωφελούς σωματείου ιδρυομένου ενταύθα και συσκεφθέντες περί της ιδρύσεως Γυμναστικού Συλλόγου, προέβησαν εις την εκλογήν προσωρινής επιτροπείας, εις ην ανετέθη η φροντίς της καταρτίσεως Καταστατικού του Συλλόγου και η υποβολή τούτου εις την συνέλευσιν της προσεχούς Κυριακής…». Και στη συνέχεια η εφημερίδα παρέθεσε αυτούσια την «προσλαλιά» του Νικ. Δημάκη προς την συνέλευση εκείνη για την ίδρυση του Γυμναστικού Συλλόγου Τρικάλων.
Ας δούμε με τη σειρά όλη την ιστορία του.
Περίοδος 1896-1929
Το ξεκίνημα
Ίδρυση ΓΣΤ: Την 16/5/1896 έγιναν οι αρχαιρεσίες και το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο απαρτίστηκε από τους: Ηλία Φιλίππου, πρόεδρο, Αθαν. Βαφειάδη, αντιπρόεδρο, Γιώργο Κυρνάσιο, ταμία, Νίκο Δημάκη, έφορο, Κωνστ. Χονδρομήτρο – γραμματέα και Βασίλειο Γιαννούσιο, Δημ. Κοντοπάνο, Ιωάν. Γεωργόπουλο, Γεώρ. Ραδινό, Τηλ. Σακελλαρίδη και Δημ. Λάππα, συμβούλους.
Πρώτη φροντίδα του Διοικητικού Συμβουλίου ήταν η ανέγερση του Γυμναστηρίου στο σημείο όπου σήμερα βρίσκεται το Δημοτικό Μέγαρο, η Αγροτική Τράπεζα και ο γειτονικός χώρος. Το γυμναστήριο αυτό λειτούργησε αρκετές δεκαετίες.
Τα ατυχή γεγονότα που συνέβησαν εξαιτίας του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, διέκοψαν τις δραστηριότητες και σχεδόν όλα ξεχάστηκαν.
Στις 11 Νοεμβρίου 1901 λίγοι Τρικαλινοί φίλαθλοι συγκεντρώθηκαν στη Λέσχη Τρικάλων και προέβησαν στην ανασύσταση του ΓΣΤ. Πρόεδρο εξέλεξαν τον Αρτέμιο Στρατουδάκη, αντιπρόεδρο τον Αθανάσιο Τεγόπουλο, γραμματέα το Νικόλαο Δημάκη, ταμία το Βασίλειο Κυρνάσιο, έφορο τον Αποστόλη Τάσιο και συμβούλους τους: Γ. Κυρνάσιο, Γ. Αστεριάδη, Ι.Ν. Γεωργόπουλο, Χρ. Κουσκουλέκα και Απ. Βλιτσάκη. Οι δραστηριότητες που σημειώθηκαν ήταν η συμπλήρωση και ο εξοπλισμός του Γυμναστηρίου, η αύξηση οικονομικών πόρων, διοργάνωση εκδρομών, χορών και αθλητικών αγώνων παίδων, εφήβων και ανδρών που η τέλεσή τους γινόταν κάθε χρόνο και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία και τους παρακολουθούσε σχεδόν όλη η Τρικαλινή κοινωνία όπως το 1903, 1904, 1905, 1906 και 1907.
Το μεγαλύτερο δε, γεγονός από την ίδρυση του ΓΣ Τρικάλων ήταν οι Πανελλήνιοι Αγώνες Στίβου που έγιναν στις 7, 8 και 9 Σεπτεμβρίου 1908 παρουσία του Διαδόχου Κωνσταντίνου και του Πρίγκιπα Νικολάου. Τα Τρίκαλα είναι η πρώτη επαρχιακή πόλη της Ελλάδας, όπου διεξήχθησαν οι Πανελλήνιοι Αγώνες. Ήταν αναμφίβολα η σοβαρότερη ενέργεια του ΓΣ Τρικάλων και το σημαντικότερο γεγονός για την πόλη των Τρικάλων. Οι αγώνες αυτοί για την πόλη και το λαό αποτέλεσαν ένα εθνικό πανηγύρι, το οποίο εκτός από τις αναμνήσεις τις ωραίες που άφησε στην πόλη μας και στους επισκέπτες που τους παρακολούθησαν εγκαινίασε και μία νέα περίοδο τέλεσης Πανελληνίων Αγώνων και στις υπόλοιπες, επαρχιακές πόλεις.
Στην επιτυχία των αγώνων αυτών συνετέλεσαν τα μέγιστα ο φίλαθλος Δήμαρχος Γ. Κανούτας, ο πρόεδρος του ΓΣ Τρικάλων Δημ. Νακόπουλος κ.α. Όμως αφανείς εργάτες στα προηγούμενα χρόνια που έβαλαν γερές βάσεις ήταν ο Νικ. Δ. Δημάκης και οι δάσκαλοι γυμναστές Γεώργιος Οικονόμου και Χρ. Λάμαρης που η προσφορά τους ήταν ανεκτίμητη και καθοριστική στη γύμναση και αγωγή των αθλητών.
Τους Πανελλήνιους Αγώνες παρακολούθησαν εκτός από τις τοπικές Αρχές, ο Διάδοχος Κωνσταντίνος, ο Πρίγκιπας Νικόλαος, ο Υπασπιστής του Διαδόχου Πίσσας, ο Σκουζές, ο Ιωάννης Μεταξάς, ο Χριστόδουλος Χατζηπέτρος, ο ποιητής Σπ. Ματσούκας, ο Ραγκάβης καθώς και οι εκπρόσωποι του ΣΕΓΑΣ Μ. Στελάκης Γ. Γραμματέας της Ολυμπιακής Επιτροπής, οι γυμναστές Ιωάννης Χρυσάφης, Νικολόπουλος κλπ.
Κατά τα έτη 1909, 1910, 1911 και 1912 έγιναν αγώνες παίδων, εφήβων, ανδρών με επιτυχία και καλές επιδόσεις.
Το σημαντικότερο δε, γεγονός της δεύτερης δεκαετίας του ΓΣ Τρικάλων ήταν οι Πανελλήνιοι σκοπευτικοί αγώνες το 1912 (λίγο προτού κηρυχθεί ο πρώτος Βαλκανικός Πόλεμος) που έγιναν στο πεδίο βολής κοντά στο χώρο Σελίμογλου παρουσία του Βασιλιά, του Γεωργίου Α’, του Δημάρχου Γ. Κανούτα και πολλών άλλων επισήμων. Την οργάνωση των αγώνων είχε αναλάβει το 5ο Σύνταγμα Πεζικού.
Από το 1913 μέχρι το 1922 ο ΓΣ Τρικάλων λόγω των Βαλκανικών Πολέμων δεν παρουσίασε αξιόλογη δράση. Αυτή την περίοδο ο ΓΣΤ με πρόεδρο τον Δ. Νακόπουλο και γραμματέα τον Αλ. Κουσκουλέκα ονομάστηκε Μουσικογυμναστικός Σύλλογος Τρικάλων και οι δραστηριότητες του ήταν εκπολιτιστικές (χοροεσπερίδες, θεατρικές παραστάσεις, εκδρομές, ομιλίες κλπ).
Το 1922 – 1923 ύστερα από τη Μικρασιατική Καταστροφή ξανάρχισαν οι αθλητικές δραστηριότητες του Μουσικογυμναστικού Συλλόγου. Το γυμναστήριο ξαναγέμιζε από νέους και ο αθλητισμός έβαζε καινούργιες βάσεις. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν τα παιδιά που γύρισαν από τον πόλεμο, όπως οι: Τούφας και Πιτυρίγκας και μερικοί παλαιοί αθλητές και παράγοντες. Οι πιο σημαντικές δραστηριότητες του Συλλόγου ήταν οι Πανθεσσαλικοί Αγώνες που γίνονταν σε όλες τις θεσσαλικές πόλεις. Χρέη προπονητή και διαιτητών στα Τρίκαλα έκαναν οι: Αλ. Πιτυρίγκας και Γ. Τούφας.
Οι κορυφαίοι αθλητές του ΓΣΤ από το 1896 μέχρι και το 1928 ήταν οι: Γ. Πασαλής, Αλ. Βλαστάρας, Ευθ. Βλαχάβας, Δημ. Σαμολαδάς, Γ. Βέτσικος (ο καλύτερος του Συλλόγου και Πανελληνιονίκης), Νικ. Μουτσικόπουλος, Γ. Πανίτσας, Ανδρ. Γιαννουσόπουλος, Αλ. Πιτυρίγκας.
Επίσης από το 1924 μέχρι και το 1932 ο Αργυρής Καραγιάννης από την Καλαμπάκα ήταν ο καλύτερος Έλληνας αθλητής στο επί κοντώ, πάντα πρώτος Πανελληνιονίκης με συνεχή ρεκόρ, διεθνής και Βαλκανιονίκης το 1929, 30, 31. Ο Αργύρης Καραγιάννης ως αθλητής ανήκει στο Γυμναστικό Σύλλογο Αμαρουσίου και ήταν φίλος του Σπύρου Λούη.
Η Καλαμπάκα πρέπει να αισθάνεται περήφανη για το μεγάλο και ένδοξο αυτό τέκνο της που ήταν ο καλύτερος αθλητής για περισσότερα από 10 χρόνια από όλους τους αθλητές της Ελλάδας.
Περίοδος 1930-1940
Η χρυσή εποχή
Το 1929 υπήρξε σπουδαιότατο έτος για τον αθλητισμό μας και αποτέλεσε φωτεινό πρόδρομο της μεγάλης του αθλητισμού μας δεκαετίας 1930-1940. Το 1929 ήταν έτος προετοιμασίας των προβαλκανικών αγώνων και από το 1930 συνέχεια γίνονταν οι Βαλκανικοί αγώνες που είναι και οι σημαντικότεροι αθλητικοί αγώνες στίβου της Ελλάδας.
Στις 24/11/1929 ύστερα από εκλογές έχουμε νέο Διοικητικό Συμβούλιο με τους: Φίλιππο Χριστοδήμο πρόεδρο, Αλέκο Πιτυρίγκα, Γ. Τούφα, Ηρ. Ρέτο, Λεωνίδα Τζαμγιόζη, Μιχ. Πρίντζο, Ευάγ. Σιούγα, Στέφανο Τσία.
Ο Μουσικογυμναστικός Σύλλογος χωρίζεται και ο καθένας ακολουθεί το δρόμο του. Ο Γυμναστικός Σύλλογος ακολουθεί την πορεία του με αισιοδοξία. Από τότε που ιδρύθηκε πέρασαν 35 ολόκληρα χρόνια και εκατοντάδες άνθρωποι δούλεψαν για τη δημιουργία του μεγάλου αυτού Συλλόγου, άλλοι σαν διοικητικοί παράγοντες, άλλοι σαν μέλη, άλλοι σαν αθλητές και άλλοι αγνοί φίλαθλοι, όλοι τους όμως με τεράστιο ενδιαφέρον και φλόγα για δημιουργία. Αυτοί που ανήκαν στη Διοίκηση του Συλλόγου ήταν άνθρωποι με μεγάλη δύναμη και κύρος. Ξεχωριστή θέση ανάμεσά τους έχουν οι: Αλ. Πιτυρίγκας και Γ. Τούφας, που ουσιαστικά από αυτή τη στιγμή έχουν τα ηνία του Σωματείου στα χέρια τους και το κατευθύνουν πάντα μπροστά, πάντα σωστά και πάντα προς την άνοδο και πρόοδο.
Τα σημαντικότερα γεγονότα είναι: Στις 8 Φεβρουάριου του 1932 γίνονται τα εγκαίνια του νέου γυμναστηρίου, στο χώρο πίσω από τους Στρατώνες, του 5ου Συντάγματος, σε κτήμα του Αθ. Σαράφη που νοικιάστηκε για το σκοπό αυτό. Το γυμναστήριο απέκτησε όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την άθληση των αθλητών στίβου και για τους ποδοσφαιριστές του Π.Ο. Αχιλλέα και εκεί ετελούντο όλοι οι αγώνες. Η ίδρυση αυτού του γυμναστηρίου – γηπέδου έδωσε μεγαλύτερη ώθηση στον τρικαλινό αθλητισμό. Με την καθοδήγηση και μπροστάρηδες τους Πιτυρίγκα – Τούφα δημιουργήθηκαν γερά θεμέλια με αποτέλεσμα να ξεπηδήσουν αρκετά ταλέντα και μελλοντικοί Πανελληνιονίκες και Βαλκανιονίκες.
Η χρυσή εποχή 1935-1940: Στην πενταετία αυτή ο ΓΣΤ γίνεται ο καλύτερος, ο πρώτος γυμναστικός Σύλλογος της Ελλάδας που κερδίζει το επαμειβόμενο Κύπελλο του ΣΕΓΑΣ συνεχώς από το 1935 μέχρι το 1940. Τα αθλητικά νιάτα των Τρικάλων, με τις θαυμάσιες επιδόσεις τους, ξάφνιασαν και εντυπωσίασαν τους αθλητικούς παράγοντες του κέντρου και την πολιτεία. Τα Τρίκαλα γίνονται η πρώτη αθλητική επαρχιακή δύναμη και τροφοδότης της Εθνικής Ελλάδας.
Οι καλύτεροι αθλητές 1929-1940 ήταν: Γ. Σιούγας, Κ. Πίγκος, Αλ. Κόλιας, Ν. Μπούρας, Βρασίδας Βλαχάβας, Δημ. Καλέρης, Γ. Ζάρκαδας, Νίκος Στεργίου, Κώστας Ιωαννίδης, Γιάννης Παλαμιώτης (Βαλκανιονίκης Πανευρωπαιονίκης, Πανελληνιονίκης), Κώστας Ευθυμίου, Λευτέρης Ντάσκας, Ανδρόνικος Πετσόπουλος, Δαμιανός Τέγος, Ηρακλής Παπάς, Γεώργιος Κασίμης, Γιώργος Σαμολαδάς, Γρηγόρης Παπακωνσταντίνου, Γεώργιος Κόλιας, Δημοσθένης Μακρής, Γιάγκος Σαμολαδάς, Λευτέρης Σκαμπαρίνας, Αλέκος Πάλλας, Ηλίας Πληθάρας, Απόστολος Καλδάρας, Βαγγέλης Καραγκάτζιος, Θεόδ. Κολιός, Κώστας Βίρβος (στους παίδες κλπ.).
Άλλο σημαντικό γεγονός είναι η πρώτη εμφάνιση του γυναικείου αθλητισμού στα Τρίκαλα το 1936. Στην Ελλάδα εμφανίζεται το 1929, στην Αθήνα. Οι πρώτες αθλήτριες Τρικαλινές είναι οι: Σοφία Μαλαβάκη, Ειρήνη Παπακωνσταντίνου, Μαρίκα Δάλλα, Φούλα Παπαγεωργίου, Λιλίκα Κλιάφα, Ευαγγελή Κίτσιου, Παρασκευή Κεφάλα, Ευτυχία Ζαχαρή, Ρούλα Βανακάρη, Λένα Ιωαννίδη αδελφή του αθλητή Κ. Ιωαννίδη, Φανή Παναγοπούλου αδελφή του τραγουδιστή Σώτου Παναγόπουλου και η Παρασκευή Γιαννακού που έχει μια μεγάλη ιστορία. Όλες οι παραπάνω αθλήτριες δεν είχαν σπουδαίες επιτυχίες εκτός από τη Γιαννακού. Η Παρασκευή Γιαννακού ήταν έκπληξη για όλη την Ελλάδα. Γράφτηκε στο ΓΣΤ το 1938, ήταν Καρδιτσιώτισα και γεννήθηκε το 1923. Το 1939 έλαβε μέρος στους Πανελλήνιους Αγώνες που έγιναν στο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Η επιτυχία της ήταν καταπληκτική. Έλαβε μέρος σε πάρα πολλά αγωνίσματα, σχεδόν σε όλα και πήρε τιμητικές διακρίσεις (θέσεις) 1η, 2η και 3η νίκη. Στη γενική βαθμολογία γυναικών συγκέντρωσε τόσους βαθμούς, ώστε ο Γυμναστικός Σύλλογος Τρικάλων πήρε τη δεύτερη θέση στους Πανελλήνιους με μόνο μία αθλήτρια. Το στάδιο σείστηκε από κραυγές, μπράβο και χειροκροτήματα. Ύστερα από χρόνια διαπιστώθηκε ότι έπρεπε να αλλάξει φύλλο γιατί παρουσίαζε ανδρικά φαινόμενα. Και πράγματι ύστερα από επιτυχή εγχείρηση η Παρασκευή έγινε Παρασκευάς Γιαννακός. Η αγωνίστρια του στίβου είχε αλλάξει φύλο και το 1943 έγινε αγωνιστής της Αντίστασης.
ΣΗΜ.: Τα κείμενα είναι από την ειδική έκδοση του ΓΣΤ το 1996 για τα 100 χρόνια του.
